در این مقاله می خواهیم به این موضوع بپردازیم که آیا مادرانی که از روشهای کمک باروری مثل IVF استفاده کرده اند نیاز به اکو کاردیوگرافی قلب جنین دارند یا خیر؟ آیا IVF و قلب جنین ارتباطی با هم دارند؟همچنین شما در انتهای مقاله میتوانید سوالات خود را از دکتر سعید بیطرفان، فوق تخصص قلب اطفال، بپرسید و مشاوره رایگان دریافت کنید.
استفاده از روشهای کمک باروری چه اثری بر زندگی خانواده ها دارد؟
داشتن فرزند، شور و نشاط را به هر خانوادهای میآورد. در آغوش کشیدن نوزاد و شیردادن به او، از آرزوهای هر زن و از شیرینترین لحظات زندگی برای هر مادری است. خانوادههایی که با مشکل در بارداری روبرو هستند، با چالشهای خاصی در زندگی مواجه میشوند که بسیاری از این مشکلات با آمدن یک فرزند برطرف میشود. امروزه، با پیشرفتهای گسترده علمی در جهان، بسیاری از موارد ناباروری در بین زوجین درمان میشود.
آیا می دانید زوجهای نابارور چقدر از این روشها استفاده می کنند؟
استفاده از این روشها در دهههای اخیر بهطور چشمگیری افزایش یافته است، بهطوریکه در سال 2005، پژوهشی در آمریکا نشان داد که از هر صد تولد، یکی از آنها با استفاده از روش IVF صورت گرفته است.
با توجه به اینکه IVF و قلب جنین با هم ارتباط دارند و این موضوع برای بسیاری از افراد جذاب است، تصمیم گرفتم درباره یکی از بررسیهای غربالگری در این گروه توضیحاتی ارائه دهم.
مطلب مرتبط : آیا انجام اکوی قلب جنین واجب است؟
میزان شیوع بیماریهای قلبی در بارداری به وسیله ی روش های کمک باروری
ناهنجاریهای کروموزومی و جهشهای ژنتیکی عامل کمتر از 15٪ از نقصهای مادرزادی قلب هستند. در بیشتر موارد، علت بیماریهای قلبی مادرزادی ناشناخته است.
اما در مورد بارداریهایی که با استفاده از روشهای درمان ناباروری مانند IVF انجام میشوند، شیوع بیماریهای قلبی مادرزادی چگونه است؟
مطلب مرتبط اگر قلب جنین تشکیل نشود، در چند هفتگی سقط میشود؟
مطالعات انجامشده در جوامع مختلف نشان میدهند که شیوع بیماریهای قلبی مادرزادی در بارداریهایی که با روشهای کمک باروری مانند IVF اتفاق افتاده است، بین یک تا سه برابر بیشتر از افرادی است که بهطور طبیعی باردار شدهاند.
غربالگری بیماریهای قلبی در بارداری با روشهای کمک باروری مثل IVF
اکو قلب جنین یکی از روشهای غربالگری نواقص قلب جنین است که به تمام خانمهایی که از روشهای کمک باروری مانند IVF استفاده کردهاند، توصیه میشود.
این روش تشخیص بیماریهای قلبی در رحم از حدود 55 سال پیش، یعنی در سال 1965، آغاز شد. در ابتدا، تنها ضربانهای غیرطبیعی قلب را تشخیص میدادند، اما تا به امروز پیشرفتهای چشمگیری در این زمینه حاصل شده است.
با پیشرفت تکنولوژی و دانش در این روش، ضربانهای غیرطبیعی جنین شناسایی میشوند، آناتومی قلب جنین به تصویر کشیده میشود و تشخیص بیماریهای ساختاری قلبی مادرزادی نیز امکانپذیر شده است.
مطلب مرتبط :نوار قلب جنین چیست و چگونه انجام می شود؟
زمان انجام اکو قلب جنین
در تمام مواردی که نیاز به انجام اکو توسط متخصص اکوی قلب جنین وجود دارد؛ بهترین زمان انجام اکو قلب جنین از هفته 18 تا 22 بارداری می باشد. قبل از این زمان بخاطر جثه کوچک جنین و بعد از این زمان نیز بخاطر استخوانی شدن دنده ها وضوح تصویری کم می شود و دقت کار کاهش پیدا می کند.
نکته مهمی که در کشور عزیز ما ایران وجود دارد . این است که اگر مشکل قلبی پیچیده ای در جنین تشخیص داده شود و والدین تصمیم به ختم بارداری داشته باشند . فقط تا پایان 18 هفته و 6 روز از نظر قانونی اجازه سقط قانونی وجود دارد و بعد از این زمان از نظر قانونی اجازه سقط داده نمی شود . این اهمیت زمان مناسب انجام اکو قلب جنین را نشان می دهد.
میزان دقت تشخیصی در اکو قلب جنین
آیا شرایط بر میزان دقت اکوی قلب جنین اثری دارد؟
اکو قلب جنین یکی از روشهای غربالگری نواقص قلب جنین است. که به تمام خانمهایی که از روشهای کمک باروری مانند IVF استفاده کردهاند، توصیه میشود.
این روش تشخیص بیماریهای قلبی در رحم از حدود 55 سال پیش، یعنی در سال 1965، آغاز شد. در ابتدا، تنها ضربانهای غیرطبیعی قلب را تشخیص میدادند. اما تا به امروز پیشرفتهای چشمگیری در این زمینه حاصل شده است.
با پیشرفت تکنولوژی و دانش در این روش، ضربانهای غیرطبیعی جنین شناسایی میشوند. آناتومی قلب جنین به تصویر کشیده میشود و تشخیص بیماریهای ساختاری قلبی مادرزادی نیز امکانپذیر شده است.
- تجربه سونوگرافیست یا ارائه دهنده خدمات پزشکی. میزان دانش و مهارت در این کار، بسیار تعین کننده در نتیجه کار است
- محدودیتهای زمانی، اگر در زمانی قبل یا بعد از 18 تا 22 هفتگی اکو قلب جنین انجام شود بطور مشخص از دقت کار می کاهد
- ویژگیهای خاص بیماران مانند نما های ضعیف تصویری در مادران چاق یا پوزیشن های خاص جنین در زمان انجام اکو قلب می تواند بر دقت کار اثر بگذارد
-
محدودیتهای فنی یا تفاوت در دستگاه ها با دقت متفاوت تشخیصی که برای اکو قلب جنین استفاده می شود
چرا مشکل قلبی در جنین محصول روشهای کمک باروری بالاست؟
به عبارتی، چرا خطر مشکلات قلبی در فرزندان خانمی که از روشهای کمک باروری مانند IVF برای بارداری استفاده میکند، بالاتر از خانمهایی است که بهطور طبیعی باردار میشوند؟ و چرا بین IVF و قلب جنین ارتباط وجود دارد؟
علت دقیق این موضوع هنوز مشخص نیست، اما فرضیاتی وجود دارند که احتمالاً برخی از عوامل دخیل در این مشکل را توضیح میدهند. این عوامل شامل موارد زیر هستند:
سن مادر
در اغلب موارد مادرانی که از روشهای کمک باروری مثل IVF استفاده می کنند. پس از چند سال از زندگی مشترکشان برای درمان مراجعه می کنند . در اکثر موارد میاگین سنی این خانم ها در مقایسه با خانم هایی که بطور طبیعی باردار می شوند بالاتر است. قطعا با افزایش سن احتمال مشکلات و عوارض بارداری بیشتر می شود که مشکلات قلبی نیز از این موارد است.
دوقلویی
در بارداری هایی که از روشهای کمک باروری استفاده می شود. به طور مثال IVF، احتمال بارداری دوقلویی تک تخمی بیش از مواردی است. که بطور طبیعی بارداری اتفاق افتاده و ثابت شده در دو قلویی های تک تخمی میزان بروز بیماریهای قلبی مادرزادی بیش از بارداری های تک قلویی ست.
علل موثر بر ناباروری
در بسیاری از موارد ما علت اصلی ایجاد ناباروری در زوجین را نمی دانیم . در روشهای درمان ناباروری مثل IVF فقط طی انجام اقدامات درمانی سبب ایجاد بارداری در این زوجها می شویم.
به عبارتی ما علل ناشناخته ای که سبب ناباروری می شوند.را دور زده و بارداری را ایجاد می کنیم. این فرضیه مطرح است . که همان عوامل ناشناخته که سبب ناباروری در زوجین می شوند. باعث افزایش بروز بیماریهای قلبی مادرزادی در این گونه بارداریها هم می شوند.
نتیجه یک اکو قلب جنین چه استفاده ای برای والدین دارد؟
این سوالیست که بسیاری از زوجین در زمان توصیه به انجام اکو قلب جنین می پرسند. نتایج یک اکو قلب جنین احتمال سه حالت مختلف را برای قلب جنین مطرح می کند که در اقدامات و تصمیم گیری والدین برای ادامه بارداری بسیار مهم است. فوق تخصص قلب کودکان بعد از انجام اکو یکی از این نتایج را اعلام می کند.
قلب جنین سالم است:
اولین حالت این است که نتیجه اکو قلب جنین سالم بودن قلب جنین را نشان دهد. ما به این زوجین اطمینان می دهیم. که از نظر قلبی مشکل خطرناکی وجود ندارد و والدین با خیالی راحت ادامه بارداری را طی می کنند.
فقط برای بررسی نواقص احتمالی کوچک توصیه به انجام اکو قلب نوزاد در بعد از تولد می شود که مناسب ترین زمان آن از حدود ده روز بعد از تولد نوزاد تا پایان ماه اول زندگیست.
بیماری قلبی پیچیده در قلب جنین :
در حالت دوم بیماری قلبی پیچیده ای در جنین تشخیص داده می شود .که در این حالت تمام خطرات احتمالی بعدی برای جنین و خود خانواده، برای زوجین توضیح داده می شود . درصورتی که بعد از مشاوره تمایلی به ختم بارداری وجود داشته باشد. ایشان را برای مشاوره بعدی به پزشک قانونی معرفی می نماییم.
مشکل قلبی کم خطر در قلب جنین:
حالت سوم زمانی است . که مشکل قلبی وجود دارد. اما به حدی خطرناک نیست که باعث دشواریهای جدی برای خانواده شود. به عبارت دیگر، این مشکلات یا بهطور خود به خود بهبود مییابند یا پس از تولد نوزاد با انجام اقدامات مراقبتی اولیه، مانند جراحی یا آنژیوگرافی، بهطور کامل درمان میشوند. در نهایت، فرزند شما میتواند یک زندگی طبیعی داشته باشد.
گاهی در این موارد به خانواده توصیه میشود که نوزاد در بیمارستانی با امکانات بخش ویژه نوزادان (NICU) متولد شود تا پس از تولد، اقدامات لازم برای نوزاد انجام شود.
در پایان، نتیجه یک اکو جنین میتواند این امکان را فراهم کند که مشکل قلبی شناسایی یا رد شود. این امر میتواند به پزشک کمک کند تا مشاوره مناسبی به والدین ارائه دهد و به والدین کمک کند تا برای آینده فرزندشان و زندگی خود بهترین تصمیم را بگیرند.
.
جهت مطالعه بیشتر به مطالب زیر مراجعه بفرمایید.
https://www.isuog.org/resource/in-vitro-congenital-heart-defects.html
دکتر سعید بیطرفان متخصص قلب اطفال و جنین