در برخی از نوزادان متولد شده سوراخ هایی وجود دارد که ناشی از مراحل جنینی کودک می باشد. بسیاری از این سوراخ ها خود به خود بسته می شوند اما عده ای دیگر ممکن است موجب وجود سوراخ قلب نوزاد یا PFO شود.بعضی این سوراخ ها را حفره قلب نوزاد می نامند. در این مقاله توضیحات بیشتری داده شده است.
سوراخ بیضی یا PFO چیست؟
سوراخ قلب نوزاد انواع مختلف دارد .یکی از آنها سوراخ بیضی ( یا سوراخ قلب نوزاد) یک منفذ طبیعی بین دو حفره بالایی (دهلیز راست و دهلیز چپ) قلب یک نوزاد متولد نشده ( جنین ) است. سوراخ قلب نوزاد حداکثر بین 6 ماه تا دو سال پس از تولد نوزاد بسته می شود. هنگامی که سوراخ بیضی پس از تولد باز می ماند. به آن سوراخ بیضی باز یا فورامن اوال باز (PFO) می گویند.
PFO معمولاً هیچ مشکلی ایجاد نمی کند. اگر نوزادی دارای نقایص مادرزادی قلبی باشد، احتمال باز ماندن سوراخ قلب نوزاد بیشتر است.
بعد از تولد چه اتفاقی برای این سوراخ قلب نوزاد یا PFO می افتد ؟
قبل از تولد، این سوراخ به جریان خون اجازه می دهد تا از ریه ها عبور کند (جنین اکسیژن مورد نیاز خود را از جفت می گیرد نه از ریه ها). به این ترتیب، قلب برای پمپاژ خون در جایی که به آن نیاز نیست، سخت کار نمی کند.
هنگامی که نوزادان اولین نفس خود را می کشند، جهت جریان جدید اتفاق می افتد. خون اکنون باید به ریه های نوزاد برود. این جریان جدید کمک می کند. این سوراخ قلب نوزاد یا سوراخ بیضی بسته شود. خون دیگر نمی تواند مستقیماً بین دو حفره بالای قلب جریان یابد. در عوض، از سمت راست قلب به درون ریههای نوزاد جریان مییابد تا اکسیژن را بگیرد و سپس سمت چپ قلب خون غنی از اکسیژن را به بدن میفرستد.
در بیشتر افراد، زبانه ای که سوراخ بیضی را می بندد، به تدریج در جای خود قرار گرفته سوراخ بیضی را می بندد و این سوراخ برای همیشه بسته می شود. در نوزادان، کودکان و بزرگسالان مبتلا به سوراح بیضی باز، سوراخ کامل بسته نمی شود.
علائم و نشانه های سوراخ قلب نوزاد چیست؟
سوراخ قلب نوزاد معمولاً هیچ مشکلی ایجاد نمی کند، بنابراین اکثر نوزادانی که دارای آن هستند علائمی را نشان نمی دهند. بسیاری از بزرگسالان فعال دارای PFO هستند و آن را نمی دانند.
گاهی اوقات داشتن PFO مفید است. نوزادانی که با مشکلات جدی قلبی یا فشار خون ریوی (فشار خون بالا در ریه ها) و PFO متولد می شوند ممکن است علائم کمتری داشته باشند زیرا سوراخ بیضی باز اجازه می دهد تا خون از دو طرف قلب مخلوط شود.
علت ایجاد سوراخ قلب نوزاد
سوراخ قلب نوزاد باز تا زمان تولد طبیعی است. دریچه ای که آن را می بندد معمولاً تا زمانی که نوزاد حداقل چند ماهه نشده باشد این کار را به طور کامل انجام نمی دهد. علت اینکه زبانه در برخی افراد کامل بسته نمی شود هنوز ناشناخته است.
این بیماری در کدام نوزادان شایع است؟
این مشکل را همه ی نوزادان در بدو تولد دارند، اما سوراخ بیضی معمولا بسته می شود. آنهایی که بسته نمی شوند زیاد هستند و در 1 از هر 4 بزرگسال این سوراخ باز است. البته در نوزادانی که دارای نقص مادرزادی قلبی هستند این مورد بیشتر دیده میشود.
راه های تشخیص سوراخ قلب جنین
معمولاً زمانی که اکو قلب اطفال برای بررسی سلامتی کودک بخاطر علل دیگری انجام میشود، فورامن اوال یا همان سوراخ قلب نوزاد تشخیص داده میشود. اگر پزشک اطفال فرزند شما فکر می کند که ممکن است PFO در نوزاد وجود داشته باشد، ممکن است اکو از قلب انجام شود.
انجام تست ها
آزمایشی به نام اکوکاردیوگرام یا همان اکوی قلب اطفال برای تشخیص PFO استفاده می شود. در این روش تشخیصی، از امواج صوتی برای ایجاد تصاویری از قلب تپنده استفاده می شود. به طور کلی اکوکاردیوگرافی ساختار قلب را نشان می دهد. همچنین نشان می دهد که چگونه خون در قلب و دریچه های قلب جریان می یابد.
اکوکاردیوگرافی ترانس توراسیک
این روش اکو یک اکوکاردیوگرافی استاندارد است که تصاویر قلب را از خارج بدن تصویر برداری می کند و متخصص قلب یک دستگاه اولتراسوند به نام مبدل را محکم روی پوست روی ناحیه قلب فشار می دهد. این دستگاه انعکاس امواج صوتی را از قلب ضبط می کند. کامپیوتر پژواک ها را به تصاویر متحرک تبدیل می کند و به پزشک و مادر نشان می دهد.
در بزرگسالان اگر سوراخ بیضی باز باشد و سکته مغزی اتفاق افتاده، ممکن است پزشک بیمار را به یک متخصص مغز و اعصاب ارجاع دهد.
انواع این روش ممکن است برای شناسایی سوراخ قلب نوزاد استفاده شود، از جمله:
اکو رنگ داپلر:
هنگامی که امواج صوتی از سلولهای خونی که در قلب حرکت میکنند منعکس میشوند، سرعت آنها تغییر میکند. به این تغییرات سیگنال های داپلر می گویند. آنها در رنگ های مختلف در اکوکاردیوگرافی ظاهر می شوند. این آزمایش می تواند سرعت و جهت جریان خون در قلب را نشان دهد.
اگر سوراخ بیضی وجود داشته باشد، این نوع اکوکاردیوگرام معمولاً حرکت خون بین حفره های فوقانی قلب را نشان می دهد.
اکو با استفاده از ماده حاجب
در طول یک اکوکاردیوگرام استاندارد، یک محلول نمکی استریل حاوی حباب های ریز توسط تزریق داخل رگی نشان داده می شود. حباب ها به سمت راست قلب حرکت می کنند. آنها را می توان در اکوکاردیوگرام مشاهده کرد.
اگر سوراخی بین حفرههای بالای قلب وجود نداشته باشد، حبابها در ریهها فیلتر میشوند. اگر سوراخ بیضی بازوجود داشته باشد، برخی از حباب ها در سمت چپ قلب ظاهر می شوند.
اکوکاردیوگرافی ترانس مری
ممکن است در یک اکوکاردیوگرام استاندارد، تشخیص فورامن اوال ثبت شده دشوار باشد. پزشک معالج شما ممکن است این آزمایش را برای مشاهده دقیق قلب از راه مری توصیه کند. اکوی ترانس مری از قلب اما این بار از داخل بدن تصویر برداری می کند. این روش دقیقترین راه برای تشخیص سوراخهای بیضی باز در نظر گرفته میشود.
در طول این آزمایش، یک لوله اندوسکوپی مخصوص اکو قابل انعطاف حاوی دستگاه اولتراسوند به سمت پایین گلو و به لوله اتصال دهان به معده هدایت می شود.
درمان سوراخ قلب نوزاد
PFO ها معمولاً درمان نمی شوند مگر اینکه دلیل دیگری برای جراحی قلب وجود داشته باشد یا خطر لخته شدن خون یا سکته مغزی بیشتر از حد متوسط باشد.
سوراخ قلب نوزاد ممکن است خطر سکته مغزی را در بزرگسالی افزایش دهد زیرا لخته های خونی کوچک در جای دیگری از بدن می توانند شل شده و از طریق خون به قلب بروند. این لخته های ریز معمولاً توسط ریه ها از خون تصفیه می شوند. در فردی که PFO دارد، لخته می تواند از دهلیز راست به دهلیز چپ بلغزد.
از آنجا، لخته به بطن چپ می رود، که لخته را به بدن یا مغز می فرستد، جایی که می تواند اندام هایی را که بسیار حساس تر از ریه ها به آسیب هستند، تحت تاثیر قرار دهد. هنگامی که یک لخته خون جریان خون را به بخشی از مغز مسدود می کند، نتیجه آن سکته مغزی است.
حتی در فردی که سکته کرده است، درمان معمولاً به جای بستن PFO بر پیشگیری از لخته شدن متمرکز است. در صورت نیاز به بسته شدن، می توان از کاتتریزاسیون قلبی برای قرار دادن دستگاه از طریق یک لوله بلند و نازک که از طریق رگ های خونی به قلب هدایت می شود استفاده کرد تا سوراخ بیضی بسته شود.
اکثر افرادی که دارای فورامن اوال باز شده هستند نیازی به درمان ندارند. اگر هنگام انجام اکوی قلب به دلایل دیگر، سوراخ قلب پیدا شود، معمولاً روشی برای بستن سوراخ انجام نمی شود.
هنگامی که درمان برای PFO مورد نیاز است، روشهای درمان شامل موارد زیر باشد:
- دارو ها
- یک روش کاتتر برای بستن سوراخ
- جراحی برای بستن سوراخ
در ادامه توضیحات مختصری در ارتباط با روش های درمانی سوراخ قلب نوزاد داده می شود.
1- داروها
پزشک شما ممکن است داروهایی را برای کاهش خطر عبور لخته های خون از فورامن بیضی توصیه کند. رقیقکنندههای خون ممکن است برای برخی از افراد مبتلا به فورامن بیضی که دچار سکته مغزی شدهاند مفید باشد.
اگر PFO دارید و سطح اکسیژن خونتان پایین است یا سکته مغزی غیرقابل توضیحی دارید، ممکن است به روشی برای بستن سوراخ نیاز داشته باشید.
بستن فورامن اوال باز برای جلوگیری از میگرن در حال حاضر به عنوان اولین درمان توصیه نمی شود. بستن سوراخ بیضی باز برای جلوگیری از سکته مکرر تنها پس از آن انجام می شود که پزشکان متخصص در مورد اختلالات قلب و سیستم عصبی بگویند که این روش به بیمار کمک می کند.
2- آنژیوگرافی
پزشک متخصص آنژیوگرافی یک لوله نازک و انعطاف پذیر به نام کاتتر را در یک رگ خونی در ناحیه کشاله ران قرار می دهد. نوک کاتتر دارای دستگاهی برای بستن PFO است. پزشک تجهیزات را به سمت قلب هدایت می کند تا دهانه بسته شود.
عوارض ناشی از آنژیوگرافی غیر معمول است. آنها ممکن است شامل پارگی قلب یا عروق خونی، حرکت دستگاه یا ضربان قلب نامنظم باشند.
3- جراحی
در این جراحی قلب، جراح از بخیه برای بستن سوراخ قلب نوزاد یا PFO استفاده می کند. این جراحی را می توان با استفاده از یک برش بسیار کوچک انجام داد. ممکن است با استفاده از تکنیک های رباتیک انجام شود.
اگر به دلیل دیگری نیاز به جراحی قلب باشد، ممکن است پزشک توصیه کند که این جراحی همزمان انجام شود.
منابع:
کلینیک تخصصی قلب اطفال دکتر سعید بیطرفان