مرگ جنین داخل رحمی، یا مرگ فرزند در رحم مادر، یک تجربه ویرانگر برای مادران باردار و خانوادهها است. این مقاله به بررسی عوامل و نشانههای عدم تشکیل قلب جنین که منجر به مرگ جنین میشود، میپردازد و همچنین زمان سقط در صورت مرگ جنین را مورد بررسی قرار میدهد.همچنین در انتهای مقاله میتوانید سوالات خود را از دکتر سعید بیطرفان، فوق تخصص قلب کودکان، بپرسید و مشاوره رایگان دریافت کنید.
علت مرگ جنین در سه ماهه اول بارداری
مرگ جنین در سه ماهه اول بارداری می تواند ناشی از عوامل مختلفی از جمله ناهنجاری های ژنتیکی، عفونت ها و عوارض جفت یا بند ناف باشد.
1- ناهنجاری های ژنتیکی
حدود نیمی از مرگ های اولیه بارداری ناشی از مشکلات ژن ها یا کروموزوم ها است. مشکلات ژنتیکی جنین، همراهی نقایص مادرزادی مانند آنانسفالی و نقص لوله عصبی نیز می تواند باعث عدم تشکیل قلب جنین و مرگ آن شوند.
2- عفونت ها
عفونت یکی از علل شایع مرگ جنین در سراسر جهان است و ممکن است به علت بیماری شدید مادر، اثرات جفتی یا عفونت مستقیم جنین منجر به مرگ جنین شود.
3- عوارض جفت یا بند ناف
مشکلات جفت، مانند جریان ناکافی خون، از علل اصلی مرگ جنین در رحم است. البته معمولاً بعد از هفته 24 بارداری است. اختلالات ساختمانی و عملکردی جفت همچنین می تواند باعث مرگ جنین در داخل رحم شود. مشکلات مربوط به بند ناف نیز می تواند به مرگ جنین کمک کند.
4- شرایط سلامت مادر
شرایط سلامت مادر مانند فشار خون بالا، دیابت و بیماری لوپوس می تواند خطر مرگ جنین را افزایش دهد. اختلالات فشار خون بالا در مادرنیز می تواند باعث مرگ جنین شود.
سایر عواملی که ممکن است در مرگ جنین نقش داشته باشند عبارتند از: نارسایی دهانه رحم، ادامه بارداری بیش از چهل هفته و عوارض بارداری و زایمان.
مطلب مرتبط دانستنیهای اکوی قلب جنین برای مادران
توجه به این نکته ضروری است که در بسیاری از موارد، علت مرگ جنین حتی پس از آزمایش های گسترده ناشناخته باقی می ماند؛ اما در بسیاری از موارد انجام اکوی قلب جنین می تواند به پیشگیری و اطلاع از این موضوع کمک شایانی کند.
علائم مرگ داخل رحمی جنین
مرگ داخل رحمی جنین یا مرگ فرزند در رحم مادر میتواند در هر مقطعی از بارداری رخ دهد.
اگر خانمی هر یک از علائم زیر را تجربه کند، باید فوراً به پزشک مراجعه کند. متخصص زنان و زایمان میتواند علائم را بررسی کرده و با انجام آزمایشهایی، علائم حیات در رحم را تأیید یا رد کند.
مطلب مرتبط IVF و قلب جنین
در ادامه، علائم این شرایط در هر یک از سه ماهههای بارداری بررسی شده است.
علائم مرگ جنین در سه ماهه اول بارداری
علائم مرگ جنین در سهماهه اول بارداری ممکن است شامل موارد زیر باشد:
خونریزی واژینال
خونریزی خفیف یا لکهبینی یکی از شایعترین علائم مرگ جنین در سهماهه اول بارداری است. این خونریزی بهویژه زمانی که با گرفتگی یا درد شکمی همراه باشد، اهمیت بیشتری دارد. اگر زنی خونریزی شدید را تجربه کند، باید فوراً به پزشک مراجعه کند و این وضعیت بهعنوان فوریت پزشکی در نظر گرفته شود.
گرفتگی عضلات
گرفتگی عضلات یکی دیگر از علائم مرگ جنین در سهماهه اول بارداری است. این گرفتگی میتواند خفیف یا شدید باشد و ممکن است با خونریزی واژینال همراه شود.
دفع مایع یا بافت از واژن
در برخی موارد، خانمی که در سهماهه اول بارداری مرگ جنین را تجربه کرده است، ممکن است مایع یا بافت از واژن دفع کند.
توجه به این نکته مهم است که این علائم میتواند با شرایط دیگر نیز همراه باشد و لزوماً به معنای از دست دادن بارداری نیست. اگر خانمی هر یک از این علائم را تجربه کرد، ضروری است که فوراً به پزشک مراجعه کند. تنها راه برای تایید تشخیص مرگ جنین، مراجعه به متخصص زنان و زایمان و انجام آزمایشهای لازم برای بررسی علائم حیات در رحم است.
علائم مرگ جنین در سه ماهه دوم بارداری
علائم مرگ جنین داخل رحمی در سه ماهه دوم ممکن است شامل موارد زیر باشد:
1- کاهش حرکات جنین
اگر مادر بارداری به طور مداوم حرکت جنین خود را احساس می کرده و متوجه کاهش یا مکث ناگهانی حرکت جنین شود، این مسئله جای نگرانی دارد.
2- گرفتگی یا درد شکم
بسته به علت مرگ جنین، میتواند باعث گرفتگی و درد زیادی در شکم مادر شود. به عنوان مثال، مشکلاتی مانند جدا شدن جفت از رحم (معروف به دکولمان) می تواند درد زیادی برای مادر ایجاد کند.
3- خونریزی واژینال
علامت اصلی از دست دادن جنین در سه ماهه دوم، خونریزی واژینال است.
4- مرگ جنین بدون علامت
گاهی اوقات هیچ علامت واضحی وجود ندارد و برخی از افراد ممکن است تصوری از مشکلی در بارداری نداشته باشند و فقط در طی یک معاینه معمولی یا ویزیت دوره ای متوجه شوند که جنین مرده است.
علائم مرگ جنین در سه ماهه سوم بارداری
علائم مرگ جنین در سه ماهه سوم بارداری ممکن است شامل موارد زیر باشد:
شایع ترین علامت مردن جنین در رحم در سه ماهه سوم بارداری زمانی است که مادر حرکت و لگد زدن کودک را حس نمی کند. علائم دیگر شامل گرفتگی، درد یا خونریزی از واژن است.
با این حال، این علائم همیشه به معنای مردن جنین نیست. اما در صورت مشاهده این تغییرات، ضروری است که فوراً به پزشک مراجعه کنید. همچنین مهم است که از حرکات کودک خود آگاه باشید، به خصوص در سه ماهه سوم، و در صورت مشاهده کاهش حرکات، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید.
مطالعات نشان داده است که حدود 55 درصد از افرادی که مردن جنین را تجربه کرده اند، قبل از مرگ فرزندشان متوجه کاهش حرکات جنین شده اند. اگر نگران سلامت کودک خود هستید، مهم است که فوراً با پزشک زنان خود تماس بگیرید.
تشخیص مرگ جنین در رحم
پزشک می تواند با گوش دادن به علائم حیاتی نوزاد با گوشی پزشکی یا سونوکیت، به مرگ داخل رحمی جنین را مشکوک شود. اگر هیچ حرکت یا ضربان قلبی در جنین تشخیص داده نشود، ممکن است به این معنی باشد که مشکلی پیش آمده است.
مرگ جنین با سونوگرافی تایید می شود که می تواند نشان دهد که آیا قلب کودک از تپش افتاده است یا خیر.
زایمان جنین مرده
پس از مرگ جنین، زایمان معمولاً در عرض دو هفته خود به خود آغاز می شود. اگر مادر نمیخواهد آنقدر صبر کند، میتواند زایمان القایی را انتخاب کند. این به معنای مراجعه به بیمارستان و معمولاً دریافت دارویی است که روند زایمان را آغاز می کند. اگر زایمان خود به خود شروع نشود، پزشک یا ماما ممکن است اقداماتی را برای شروع زایمان انجام دهد.
پس از زایمان، اگر مادر بخواهد می تواند نوزاد را ببیند. اگرچه این می تواند سخت باشد، اما برخی از افراد می خواهند این فرصت را داشته باشند که نوزاد را در آغوش بگیرند و خداحافظی کنند.
حمایت عاطفی از خانواده
فهمیدن اینکه نوزاد مرده است ویرانگر است و باید از مادر حمایت شود و عوارض برای او توضیح داده شود. قبل از تولد، فردی با مهارت و تجربه با والدینی که نوزاد خود را از دست داده اند باید در دسترس باشد تا با مادر صحبت کند که آیا دوست دارد عکسی از نوزادش داشته باشد، یادگاری مانند یک دسته مو داشته باشد و یا بچه اش را در آغوش بگیرد.
پس از زایمان، بیمارستان ها ممکن است کارکنانی آموزش دیده را برای کمک به حمایت از مادر داشته باشند. توجه به این نکته مهم است که تجربه از دست دادن نوزاد در رحم میتواند آسیبزا باشد و ممکن است به زمان زیادی و یک شبکه حمایتی قوی برای سوگواری نیاز داشته باشد.
دکتر سعید بیطرفان فوق تخصص قلب اطفال و اکوی قلب جنین