نارسایی قلبی در کودکان و نوزادان یکی از بیماری های شایع است که بسیاری از والدین را نگران می کند. در این مقاله سعی شده است توضیحات جامعی در رابطه با این بیماری داده شود.
نارسایی قلبی در کودکان به چه معناست؟
برای رشد و تكامل کودک، قلب باید عملکرد طبیعی پمپاژ را حفظ کند. تا جریان خون مطلوب را در بدن فراهم کند. اما ممکن است گاهی اوقات قلب کودک به طور عادی کار نکند. اصطلاح “نارسایی قلبی” قلبی را توصیف می کند که به درستی کار نمی کند. این بدان معنا نیست که قلب از کار خود متوقف شده است. بلکه در عوض آنطور که باید کار نمی کند.
نارسایی قلبی در بزرگسالان به دلیل اثرات استعمال سیگار، فشار خون بالا، دیابت، بیماری عروق کرونر و دریچه های قلبی غيرطبيعي رخ می دهد. ممکن است، در نوزادان، شيرخواران، کودکان نوپا و نوجوانان، نارسایی قلبی به دلايل ديگرى رخ دهد.
از آنجا که نارسایی قلبی دلایل و پیامدهای مختلفی دارد. شناختن نحوه تشخیص، بهبودى و حتی درمان در کودکان کوچکتر مهم است.
در ادامه به بررسی نحوه ی عملکرد قلب می پردازیم تا آشنایی کاملتری با این بیماری پیدا کنید.
مکانیسم عملکرد قلب چگونه است؟
درصد کمی از نوزادان دارای مشکل ساختاری قلب هستند. قلب يك پمپ است که به دو قسمت سمت راست و سمت چپ تقسیم می شود و هر یک بخش بالایی و پایینی دارند.
بخش بالايي که دهلیز نامیده می شود؛ خون را از بدن دریافت می کند و آن را از طریق دریچه یک طرفه به قسمت تحتانی که بطن نامیده می شود، پمپ می کند. این دریچه ها از برگشت جریان خون در قلب جلوگیری می کنند. سمت راست قلب، خون بدون اکسیژن را از بدن دریافت کرده و آن را به ریه هایی که به آن اکسیژن اضافه می كنند، پمپ می کند.
این خون غنی از اکسیژن ریه ها را ترک کرده و وارد سمت چپ قلب می شود. سپس به آئورت پمپ می شود. که آن را در بدن توزیع می کند. تا اکسیژن و مواد مغذی را برای رشد و عملکردهای طبیعی بدن فراهم کند.
بدن پس از استفاده ى اکسیژن، خون بدون اکسیژن را به سمت راست قلب برمی گرداند و چرخه ادامه می یابد.
دیواری به نام سپتوم دو طرف قلب را از هم جدا می کند. بنابرين، هیچ خون غنی از اکسیژن و بدون اکسیژن با يكديگر قاطى نمي شوند. عضله قلب خون غنی از اکسیژن را از عروق خونی مخصوص به نام عروق کرونر دریافت می کند.
عملکرد پمپاژ قلب توسط یک سیستم الکتریکی داخلی، دقیقاً مانند باتری و سیم های داخلی کنترل می شود.
علت نارسایی قلب در نوزادان
دو دلیل اصلی نارسایی قلبی در کودکان و نوجوانان وجود دارد. اولی “نارسایی گردش خون بیش از حد ” است و هنگامی رخ می دهد که خون به دلیل نقص مادرزادی قلب در قلب مخلوط مى شود.
دوم ، “نارسایی پمپ” است و وقتی اتفاق می افتد که عضله قلب آسیب دیده و دیگر به طور طبیعی منقبض نمی شود.
چه عواملی اساسی باعث نارسایی قلبی در کودکان می شود؟
1- نارسایی گردش خون بیش از حد
حدود یک درصد از كودكان تازه متولد شده دچار نوعی نقص ساختاری قلبی خواهند شد. در برخی از این نقایص، سوراخ هایی بین اتاق های راست و چپ قلب وجود دارد. به دلیل این سوراخ ها، خون های بدون اکسیژن و غنی از اکسیژن در قلب مخلوط می شوند.
نقص عروق خونی در سر تا سر قسمت های بدن (ناهنجاری شریانی وریدی) می تواند باعث مخلوط شدن مشابه خون غنی از اکسیژن و بدون اکسیژن خارج از قلب شود.
دریچه های قلبی غیر طبیعی می توانند باعث نارسایی قلبی شوند. دریچه ى غیرطبیعی که به درستی بسته نمی شود؛ باعث نشت خون به عقب می شود. به ندرت، عفونت گلو می تواند منجر به آسیب دیدن دریچه های قلب سالم و نشت آن ها شود.
سرانجام، کم خونی نیز می تواند منجر به نارسایی قلبی شود. این نقص ها منجر به نارسایی گردش خون بیش از حد می شوند. در هر یک از این موارد، یک الگوی گردش خون بیش از حد در یک یا چند بخش از قلب رخ می دهد. جریان خون طبیعی رو به جلو قطع می شود و قلب به یک پمپ ناکارآمد تبدیل می شود.
2- نارسايى در پمپاژ خون
مانند قلب در بزرگسالان، قلب کودک نیز ممکن است دچار نقص در پمپاژ شود. این حالت می تواند ناشی از عفونت ویروسی باشد که به عضله قلب طبیعی آسیب می رساند. همچنین، نارسایی پمپ می تواند ناشى از مشکلات عروق کرونر بوجود بيايد و از جریان خون مؤثر در عضله قلب جلوگیری کند. چنین مواردی در مورد عروق کرونر می تواند از بدو تولد رخ دهد و یا نتیجه عفونت باشد.
برخی از داروهای خاص، برای درمان برخى مشکلات پزشکی (مانند سرطان یا لوسمی) ممكن است به عضله قلب آسیب برسانند. سیستم الکتریکی قلب ممکن است از بدو تولد غیرطبیعی باشد یا در اثر عفونت آسیب دیده باشد و باعث شود ضربان قلب خیلی آهسته یا خیلی سریع شود.
گاهی اوقات یکی از دریچه های قلب به درستی باز نمی شود و باعث می شود فشار داخل اتاقک های قلب بالا رود. به ندرت، ضربه شدید به قفسه سینه ممکن است به قلب آسیب برساند. كودكان مبتلا به دیستروفی عضلانی در نهایت ممكن است در عضله قلب خود نيز دچار مشكل شوند.
در هر دو وضعيت، عضله قلب از عملکرد طبیعی خود ناتوان شده و قلب به يک پمپ ناکارآمد تبدیل می شود.
علائم نارسایی قلبی در کودکان
نارسایی قلبی در کودکان با علائمی همراه است. که در زیر به آن اشاره شده است. ولی لزوما وجود هر یک از علائم زیر دلیلی بر وجود بیماری قلبی در کودک و نوجوان نیست.
- مشکل در تنفس
- بی اشتهایی یا رشد ضعیف
- تعریق بیش از حد
- فشار خون پایین
تشخیص نارسایی قلبی در کودکان
در نوزادان، نارسایی قلبی اغلب با مشکل تنفسی، تغذیه كم، رشد ضعیف، تعریق بیش از حد یا حتی فشار خون پایین همراه است. در بعضی مواقع نارسایی قلبی می تواند مانند سایر مشکلات مانند کولیک، ذات الریه یا سایر عفونت های تنفسی به نظر برسد.
غالباً والدین ممکن است. توجه داشته باشند که شیرخوار مدت بیشتری برای تغذیه نیاز دارد یا بعد از مدت کوتاهی نسبت به تغذیه بی علاقه می شود. اگر نارسایی قلبی در اثر ضربان قلب خیلی سریع ایجاد شود. والدین ممکن است هنگامی كه کودک خواب است یا آرام استراحت می کند. ضربان سریع قلب را از طریق دیواره قفسه سینه احساس کنند.
کودکان و نوجوانان ممکن است از خستگی شکایت کنند. به خصوص اگر عفونت ویروسى باعث آسیب عضله قلب شده باشد. اگر پزشک شما مشکوک باشد که فرزند شما ممکن است علائم نارسایی قلبی را داشته باشد. ممکن است عكس اشعه ایکس از قفسه سینه در تعیین بزرگ شدگى قلب کمک کند.
همچنین ممکن است. برای ارزیابی و آزمایش بیشتر به یک متخصص قلب اطفال – مانند متخصص قلب و عروق بيمارى هاى مادرزادی – ارجاع داده شوید
تست های ديگرى شامل الکتروکاردیوگرام (EKG یا ECG) برای ارزیابی ریتم قلب یا سونوگرافی قلب (اکوکاردیوگرام) برای ارزیابی ساختار و عملکرد قلب ممكن است نياز باشد. هر دو آزمایش ساده هستند و به طور معمول در مطب یا کلینیک پزشک انجام می شوند و دردناک نمى باشند.
با این حال، بسته به سن و توانایی همکاری فرزند شما، ممکن است آرام بخش ضعيفى برای رسيدن به بهترین نتایج آزمایش ضروری باشد.
برخى اوقات ممکن است از کودکان بزرگتر (معمولاً بزرگتر از 4 سال) خواسته شود که تست استرس ورزش را برای ارزیابی عملکرد قلب و ریه انجام دهند.
در برخى مواقع، یک آزمایش دقیق تر و تهاجمی تر به نام مطالعه کاتتریزاسیون یا آنژیوگرافی قلب ممکن است لازم باشد. در این آزمایش، یک لوله پلاستیکی کوچک (به نام کاتتر) از طريق رگ خونی موجود در پا یا بازو وارد قلب مي شود. از کاتتر برای بررسی فشارها و میزان اکسیژن در قسمت های مختلف قلب استفاده می شود.
معمولاً مقدار کمی ماده حاجب (یا کنتراست) برای ساخت فیلمی از عملکرد قلب و عروق کرونر تزریق می شود. کودک معمولاً برای اطمینان از بهترین نتایج، آرام بخش ضعیفی را دریافت می کند.
از آنجایی که این آزمایش در یک اتاق یا آزمایشگاه مخصوص آنژیوگرافی انجام می شود؛ اغلب استراحت کوتاه مدت در بیمارستان لازم است.
درمان نارسایی قلب در کودکان و نوجوانان
اگر نارسایی قلبی در اثر گردش خون بیش از حد به دلیل نقص مادرزادی قلب ایجاد شود. اغلب برای ترمیم نقص به عمل جراحی نياز است. غالباً ممکن است پزشک در ابتدا کودک شما را با داروهایی درمان کند که برخى اوقات نیاز به بستری شدن داشته دارد.
داروها ممكن است شامل داروهای ادرارآور (قرص های دیورتیک) و كاهنده پس بار قلب باشد. اين داروها می توانند به تخلیه حجم بیش از حد، کاهش مقاومت در برابر فشار خون و بهبود عملکرد پمپاژ قلب كمک كنند.
از آنجا که گردش بیش از حد باعث رشد و تكامل ضعیف می شود؛ پزشک شما ممکن است مکمل های غذایی را براي دريافت کالری کافی جهت جبران افزایش نیاز انرژی در نظر بگیرد.
علائم بیماری قلبی در کودکان را بشناسید.
سایر تغییرات رژیم غذایی مانند رژیم های غذایی کم نمک و کم چرب ممکن است مورد نياز باشد. پس از درمان مناسب، ممکن است. وضعیت و علائم فرزند شما بهبود یابد. به این حالت نارسایی قلب جبران شده گفته می شود.
با این حال، علت اصلی آن ممکن است ادامه یابد. در صورت نیاز به جراحی قلب، می توانید در مورد انواع جراحی یا سایر روش های درمانی موجود با پزشک مشورت کنید.
اگر نارسایی قلبی در اثر نارسایی پمپ ایجاد شود، مى توان از همان داروهای ذکر شده در بالا استفاده كرد. برخى اوقات داروهای دیگری که فشار خون را پایین می آورند به پمپاژ قلب کمک می کنند.
بستری در بیمارستان ممکن است برای بهبود بیشتر عملکرد قلب لازم باشد. در برخى مواقع ممکن است عمل جراحی مانند جایگزینی دریچه قلب آسیب دیده نیز لازم باشد.
نارسایی پمپاژ ناشی از ضربان قلب خیلی آهسته، اغلب به ضربان ساز احتیاج دارد. ضربان سازها به حفظ ضربان طبيعى قلب كمک می کنند. دستگاه های كوچك باتری مانند، مشابه رایانه های ریز هستند و با یک سیم کوچک متصل به قلب در زیر پوست فرزند شما کاشته می شوند. این امر به یک عمل جراحی نیاز دارد.
اگر نارسایی پمپ ناشی از ضربان قلب خیلی سریع باشد. ممکن است فرزند شما برای کنترل ضربان قلب به مصرف دارو احتیاج داشته باشد.
در موارد دیگر، ممکن است برای اصلاح ریتم غیرطبیعی قلب، یک روش کاتتریزاسیون تخصصی قلب به نام ابلاسيون فرمانس راديويي توصیه شود. این روش امواج رادیویی كوتاه در ناحیه عضله قلبى كه باعث ضربان قلب سریع شده است. ايجاد مى كند.
به ندرت، اگر نارسایی پمپ در اثر آسیب غیرقابل برگشت عضله ایجاد شود؛ عملکرد قلب ممکن است با دارو بهبود نیابد و همچنان بدتر شود.
در این شرایط، ممکن است یک ضربان ساز خاص، پمپ مکانیکی (LVAD) یا ECMO (اکسیژن رسانی خارج غشایی) برای بهبود عملکرد موقت پمپاژ قلب لازم باشد. اگر عملکرد عضلات قلب با وجود درمان رو به زوال باشد، ممکن است متخصص قلب شما در مورد لزوم پیوند قلب به شما توصيه کند.
نکته آخر
اگرچه نارسایی قلبی برای هر کودک ممکن است اتفاق بیفتد. این امر لزوماً یک وضعیت ناامیدکننده نیست. بسیاری از دلایل آن قابل اصلاح مى باشند. والدین و اعضای خانواده بايد علل ايجاد و معالجه نارسایی قلبی در کودک خود را درک کنند.
هنگامی که والدین اطمینان حاصل می کنند که مراقبت های پزشکی مناسب ارائه شده است و با دستیابی به تکنیک ها و داروهای جدیدتر – بیشتر کودکان مبتلا به نارسایی قلبی قادر به رشد و زندگی فعال باشند.
دکتر سعید بیطرفان متخصص قلب اطفال و جنین و فوق تخصص اکوکاردیوگرافی قلب جنین
جهت مطالعه بیشتر مقالات زیر را مطالعه بفرمایید.
https://www.pediatr-neonatol.com/article/S1875-9572(17)30050-5/fulltext
https://www.heart.org/en/health-topics/heart-failure/what-is-heart-failure/heart-failure-in-children-and- adolescents
مرادامیرپور
سه شنبه ۲۷ تیر ۲( 9 ماه پیش)
تعداد بازدید: 126
مشاهده پرسش
