نوار قلب یک تست و آزمایشی است که در هر سنی ممکن است تجویز شود؛ اما سوال این است که آیا نوار قلب برای کودکان نیز تجویز میشود و آیا این آزمایش برای کودکان خطری دارد؟ در این مقاله به این موضوع پرداخته شده است. در انتهای مقاله، میتوانید سوالات خود را از دکتر سعید بیطرفان، فوق تخصص قلب اطفال، بپرسید و مشاوره رایگان دریافت کنید.
نوار قلب (ECG) برای کودکان چیست؟
الکتروکاردیوگرافی در کودکان یا همان نوار قلب کودکان (ECG) که گاهی اوقات EKG نیز نامیده می شود. یک آزمایش سریع برای بررسی فعالیت الکتریکی قلب کودک شما هنگامی که ضربان و حرکت خون از طریق قلب اتفاق می افتد؛ می باشد. نتایج غیر طبیعی ECG ممکن است به معنی وجود مشکلی در قلب کودک شما باشد
چه زمانی به نوار قلب در کودکان احتیاج است؟
برخی از مواردی که ممکن است باعث تغییر الگوی نوار قلب شوند:
1- بزرگ شدن قلب
شرایطی مانند نقایص مادرزادی قلب، مشکلات دریچههای قلب، مشکلات رگهای خونی، فشار خون بالا یا نارسایی قلبی ممکن است باعث بزرگ شدن قلب شوند.
2- ایسکمی
این بدان معنی است که عضله قلب به دلیل تجمع چربی در رگها یا انسداد رگهای خونی، به اندازه کافی اکسیژن دریافت نمیکند. این موضوع از جریان خون کافی به قلب جلوگیری میکند.
3- اختلالات هدایت
این به معنای مشکل در سیستم الکتریکی قلب است. قلب ممکن است خیلی سریع، خیلی آهسته یا با سرعت نامنظم ضربان داشته باشد. بعضی اوقات ممکن است قسمتهای مختلف قلب ضربانهای متفاوتی داشته باشند.
4- بینظمی یا آریتمی در ریتم طبیعی قلب
الکترولیتهای غیرطبیعی، به این معنی که مقدار مواد معدنی (الکترولیتها) در خون زیاد یا کم است. این مواد معدنی شامل سدیم، پتاسیم، منیزیم و کلسیم هستند.
5- پریکاردیت
این التهاب یا عفونت پردهای است که قلب را احاطه کرده است. گاهی اوقات این کیسه میتواند از مایعات پر شود که این موضوع از عملکرد طبیعی قلب جلوگیری میکند.
6- آسیب قفسه سینه
این مشکل میتواند ناشی از حادثه رانندگی یا ضربه به قفسه سینه باشد که باعث فشار و ضربه به قلب شده و از ضربان طبیعی آن جلوگیری میکند.
7- درد قفسه سینه
درد قفسه سینه غیر اختصاصی، عضلانی یا قلبی
8- عفونتهای مختلف قلب
این عفونتها توسط باکتریها و ویروسهایی که به قلب حمله میکنند ایجاد میشود. تغییرات کاردیومیوپاتی در عضله قلب نیز میتواند به طور قابل توجهی بر عملکرد قلب تأثیر بگذارد.
9- مصرف دارو
برخی داروها ممکن است بر قلب تأثیر بگذارند و باعث تغییرات نوار قلب در کودکان شوند. غالباً قبل از شروع دارو، نوار قلب برای کودک درخواست میشود.
10- دلایل غیر قلبی
نوار قلب ممکن است در شرایطی انجام شود که بیماری قلبی ممکن است در نتیجه یک بیماری پزشکی دیگر ایجاد شده باشد، مانند بیاشتهایی عصبی یا عدم تعادل الکترولیتها.
همچنین ممکن است به دلایل دیگری نوار قلب گرفته شود، مثلاً پزشک ممکن است بخواهد در هنگام چکاپ یا معاینه فیزیکی، یا قبل از جراحی یا اقدامات دیگر، سلامت قلب را بررسی کند.
مطلب مرتبط نوار قلب جنین چیست و چگونه انجام می شود؟
بدست آوردن اطلاعات قبل از انجام نوار قلب
قبل از اینکه نوار قلب را انجام دهید از پزشک خود در رابطه با نکات زیر سوالاتی را مطرح کنید.
- دلیل اینکه کودک باید آزمایش یا تست انجام می دهد چیست
- چه نتایجی باید انتظار داشت و معنی آنها چیست
- خطرات و مزایای نوار قلب چیست
- چه زمانی و کجا کودک شما باید آزمایش یا تست انجام دهد
- چه کسی این روش را انجام می دهد و شرایط آن شخص چیست
- اگر فرزند شما آزمایش یا تست را انجام ندهد چه اتفاقی می افتد
- آیا آزمایش یا روش جایگزین وجود دارد
- چه موقع و چگونه نتیجه را بیان می کنند
- چه مقدار هزینه باید برای آزمایش یا تست پرداخت کنید
- اگر سوالی دارید یا فرزندتان مشکلی داشت ، پس از تست با چه کسی باید تماس بگیرید
خطرات نوار قلب برای کودک چیست؟
هیچ خطری در گرفتن ECG وجود ندارد. برخی از کودکان ممکن است نسبت به چسب مورد استفاده برای اتصال الکترود (برچسب روی سینه) ECG واکنش نشان دهند.
چگونه کودک خود را برای گرفتن نوار قلب آماده کنیم؟
کودک شما نیازی به انجام کار خاصی برای نوار قلب ندارد. تکنسین نحوه انجام آزمایش را توضیح می دهد.
در هنگام گرفتن نوار قلب برای کودک چه اتفاقی می افتد؟
گرفتن نوار قلب تقریباً در هر مکانی قابل انجام است و تجهیزات جمع و جور آن قابل حمل هستند. این تجهیزات شامل دستگاه نوار قلب، الکترودهای پوستی و سیمهای متصل به آن است. سیمها الکترودها را به دستگاه ECG متصل میکنند.
گرفتن نوار قلب حدود 5 تا 10 دقیقه طول میکشد که شامل اتصال و جدا کردن الکترودها است. مراحل گرفتن نوار قلب به طور معمول شامل موارد زیر است:
- کودک شما روی میز یا تخت صاف دراز خواهد کشید. او در حین عمل باید دراز بکشد و صحبت نکند. والدین معمولاً می توانند در اتاق حضور داشته باشند
- تکنسین نوار قلب تکه های پلاستیکی (الکترود) کوچکی را به قفسه سینه کودک شما وصل می کند. یک الکترود به هر بازو و پا متصل خواهد شد
- سیم های سربی به الکترودها متصل می شوند
- دستگاه ECG شروع به کار می کند. فقط چند دقیقه طول می کشد تا گرفتن نوار به پایان برسد. این دستگاه یک قرائت الکتریکی از ضربان قلب کودک شما ایجاد می کند
- پس از انجام آزمایش، تکنسین لید ها را جدا کرده و الکترودها را خارج می کند
- امواج الکتریکی قلبی بصورت خطوطی روی کاغذ ثبت می شود
بعد از گرفتن نوار قلب برای کودک چه اتفاقی می افتد؟
پزشک کودک شما نتایج را بررسی می کند. بسته به نتایج، پزشک کودک شما ممکن است آزمایشات بیشتری را تجویز کند یا شما را به یک فوق تخصص قلب کودکان ارجاع دهد. فوق تخصص قلب کودکان یک پزشک با آموزش ویژه برای درمان مشکلات قلبی در کودکان است.
یک نوار قلب ECG چه اطلاعاتی به ما می دهد؟
نوار قلب اطلاعات مهمی در مورد ریتم قلب و نحوه انتشار سیگنالهای الکتریکی از طریق قلب ارائه میدهد. این آزمایش نشان میدهد ضربان قلب چقدر سریع و منظم است.
هرگونه ناهنجاری ریتمی در زمان نوار قلب تشخیص داده میشود و بسته به نوع آریتمی، ممکن است درمان توصیه شود. همچنین میتوانیم بررسی کنیم که آیا سیستم هدایت قلب به درستی کار میکند یا خیر.
چندین مسیر رسانا در قلب وجود دارد و اگر یک مسیر آسیب دیده باشد، سیگنال به درستی منتقل نمیشود. نوار قلب در کودکان به پزشکان کمک میکند تا نقص هدایت را تعیین کرده و درمان مناسب را انجام دهند.
نوار قلب همچنین میتواند تا حدودی ابعاد قلب را نشان دهد. اگر محفظهای از قلب عضله اضافی داشته باشد، مانند انواع خاصی از کاردیومیوپاتی، شاخصهای توده عضلانی اضافی در نوار قلب دیده میشود.
عدم تعادل الکترولیتها میتواند باعث آریتمی شود و ویژگیهای خاصی در ECG ایجاد کند که پس از شناسایی میتواند به سرعت اصلاح شود.
نوار قلب همچنین میتواند نشان دهد که آیا قلب اکسیژن کافی دریافت میکند یا بخشی از عضله قلب به دلیل انسداد عروق کرونر آسیب دیده است.
اگر بیمار پیسمیکر نصب کرده باشد، نوار قلب میتواند برای بررسی عملکرد صحیح دستگاه مفید باشد. این آزمایش نشان میدهد که آیا سیگنال از ضربانساز به قلب ارسال میشود و قلب به سیگنال ضربانساز پاسخ میدهد یا خیر.
دکتر سعید بیطرفان متخصص قلب کودکان وجنین
جهت مطالعه بیشتر از مقالات زیر استفاده فرمایید.
https://www.pedscases.com/approach-pediatric-ecg-part-1
https://www.ajemjournal.com/article/S0735-6757(08)00240-4/fulltext