صدای قلب جنین یکی از مهیج ترین صداهایی است که والدین به خصوص مادر آن را می شنوند. مادران زیادی مراجعه میکنند و بابت شنیدن صدای قلب جنین دچار نگرانی هستند و میخواهند بدانند در چه زمانی این صدای دلنشین را می شنوند. در این مقاله در این ارتباط صحبت شده است.
زمان شروع رشد و تکامل قلب جنین
حتی در 4 هفتگی بارداری که هنوز ضربان قلب جنین شنیده نمی شود. رگ خونی مشخصی در جنین شما شکل گرفته است که به زودی به سیستم قلب و عروق فرزند شما تبدیل خواهد شد.
در مراحل اولیه، قلب شبیه لوله ای است، که انحنا پیدا کرده و طی زمان تغییراتی کرده و در نهایت ساختمان قلب و دریچه های آن را می سازد. در حقیقت، تا هفته ی 5 ، لوله قلب شروع به ضربان خود به خود می کند؛ هر چند که نمی توان صدای آن را شنید. در طی چند هفته اول، رگهای خونی نیز در جنین شکل می گیرند.
صدای قلب جنین برای اولین بار کی شنیده می شود؟
در 6 هفتگی، قلب کودک شما که اکنون 110 بار در دقیقه ضربان دارد. دارای چهار حفره توخالی است که هر یک دارای یک ورودی و یک خروجی است تا خون بتواند به داخل هر حفره وارد و از آن خارج شود. فقط در طی دو هفته بعد، این تعداد ضربان در هر دقیقه به 150 تا 170 ضربه در دقیقه افزایش می یابد. این تقریباً دو برابر سریعتر از ضربان قلب شماست!
بهترین زمان سونوگرافی برای ضربان قلب جنین
با وجود این رشد، احتمال دارد شما صدای قلب جنین را برای اولین بار در حدود هفته 9 یا هفته 10 بارداری بشنوید. در این زمان حدود 170 ضربه در دقیقه خواهد بود و از این به بعد به تدریج کند تر خواهد شد. پزشک یا مامای شما برای تقویت صدا، یک دستگاه سونوگرافی دستی به نام داپلر را روی شکم شما قرار می دهند.
اگر به این هفته بارداری رسیدید و هنوز نمی توانید صدای آن را بشنوید نگران نباشید. احتمالاً فقط به این معنی است که فرزند خجالتی شما در گوشه ای از رحم شما پنهان شده و یا پشت خود را به روبرو کرده و پیدا کردن صدای قلب خود را برای داپلر دشوار کرده.
در ملاقات بعدی، پزشک شما مجددا بررسی خواهد کرد تا مطمئن شود همه چیز درست است و پس از آن می توانید ضربان قلب کودک خود را بشنوید.
مطلب مرتبط علت نشنیدن صدای قلب جنین چیست؟

سونوگرافی و تشخیص نقایص مادرزادی قلبی
زمانی بین 6 تا 9 هفتگی بارداری، پزشک شما سونوگرافی سه ماهه اول شما را انجام می دهد. این کار نه تنها حاملگی و تاریخ تخمین زده شده شما را تأیید می کند (به همراه تعداد نوزادان شما و قرارگیری جنین)؛ بلکه مشخص می کند که قلب جنین در حال ضربان است یا خیر.
در طول سونوگرافی سه ماهه دوم، بررسی قلب در 18 تا 22 هفتگی انجام می شود. پزشک ساختار قلب جنین را بررسی می کند و می تواند هر گونه نقص مادرزادی قلب را تشخیص دهد. هر سال حدود 36000 نوزاد (یا 9 در هر 1000 نوزاد) با نقص مادرزادی قلب متولد می شوند. این امر شایع ترین نوع اختلال مادرزادی در زمان تولد است.
هیچ دارویی که بتواند نقص قلبی را در رحم درمان کند وجود ندارد. برخی از نقایص قلبی جزئی را تا بعد از تولد نمی توان تشخیص داد؛ اما تشخیص این نواقص در دوران بارداری به پزشکان کمک می کند تا بتوانند تصمیم بگیرند فرزند شما کجا متولد شود.
معمولاً در مواردی با نواقص قلبی توصیه می شود زایمان در مرکزی انجام شود که بخش مراقبت های قلبی از کودکان داشته باشد.
بعضی اوقات مشکل قلبی باید بلافاصله پس از تولد با جراحی برطرف شود. در حالی که ممکن است نقایص دیگر در سنین بالاتر رفع شوند یا با داروها درمان شوند.
اگر پزشک شما یک مشکل ریتم قلب جنین را تشخیص دهد، ممکن است برای کاهش شانس ابتلا نوزاد در اوایل تولد؛ در زمان بارداری به مادر دارو تجویز کند. خبر خوب اینکه اکثر نقایص مادرزادی قلبی در صورت تشخیص زود هنگام و درمان به موقع می توانند ترمیم شوند.
کودکانی که دارای بیماری مادرزادی قلبی هستند؛ باید در تمام دوران کودکی و زندگی بزرگسال خود به طور مرتب به یک متخصص قلب مراجعه کنند. یکی از راه های تشخیص بیماری قلبی استفاده از اکوی قلب جنین می باشد. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره ی اکوی قلب جنین می توانید به مقاله ی زیر مراجعه کنید.
مطلب مرتبط: اکو قلب جنین
چه موقع می توان ضربان قلب جنین را با استتوسکوپ(گوشی معاینه) شنید؟
تغییرات شگفت انگیزی در سیستم گردش خونی جنین طی 12 هفته اول بارداری اتفاق می افتد. این زمانی است که مغز استخوان جنین شروع به تولید سلول های خونی میکند. در 17 هفتگی، مغز جنین برای آمادگی زندگی خارج از رحم، تنظیم ضربان قلب جنین را بر عهده می گیرد. (تا قبل از این زمان ، قلب به طور خودکار ضربان دارد.)
در طی سه هفته بعد، در حدود هفته 20 ، می توانید ضربان قلب جنین خود را با یک گوشی معاینه بشنوید.
اگر پزشک شما برای مشاهده ساختمان قلب و بررسی بهتر ضربان قلب جنین نیاز ببیند. ممکن است توصیه کند که بین 18 تا 22 هفته اکوکاردیوگرافی قلب جنین انجام شود ( سونوگرافی ویژه ای که قلب جنین را ارزیابی می کند ).
مطلب مرتبط علت نامنظم بودن ضربان قلب جنین چیست؟
اگر سابقه خانوادگی نقایص مادرزادی قلبی دارید، یا اگر شما به دیابت، فنیل کتونوری یا بیماری خود ایمنی مبتلا هستید. با این اکو اثر این مشکلات بر قلب جنین بررسی می شود. اکنون قلب جنین در هر دقیقه حدود 140 ضربان دارد.
نزدیک به هفته 25 ، مویرگ ها (کوچکترین رگ های خونی) در حال شکل گیری و پر شدن از خون هستند. مویرگها خون حاوی اکسیژن را از طریق شریانهای قلب به بافتهای بدن منتقل می کنند و سپس خون دی اکسید شده را به ریه ها باز می گردانند.
این رگ های خونی ریز به عنوان یکی از اجزای اصلی سیستم گردش خون هستند.
قلب کودک در بدو تولد
سیستم گردش خون جنین به آهستگی و پیوسته رشد می کند. به طوری که تا 40 هفتگی برای زندگی در خارج از رحم آماده می شود. اگرچه، سیستم گردش خون جنین در تمام دوران بارداری به سرعت رشد و تکامل دارد، ولی در واقع عملکرد این سیستم در رحم بسیار متفاوت از آنچه در دوران بعد تولد است عمل می کند.
قبل از تولد، ریه های جنین هنوز کار نمی کنند؛ زیرا جنین در رحم نفس نمی کشد؛ این فرایند تا زمانی که کودک شما به دنیا بیاید و اولین نفسهای مستقل را بکشد ادامه دارد. سیستم گردش خون در حال تکامل جنین برای تأمین خون حاوی اکسیژن و غنی از مواد مغذی، به بند ناف متکی است. شریانها و وریدهای نافی اکسیژن و مواد مورد نیاز جنین را از شما به او منتقل می کنند و سپس خون غیر اکسیژنه شده و مواد زائد را برای دفع به شما انتقال می دهند.
درست مثل شما، کودک شما هم شریان ریوی (وظیفه بردن خون از قلب به ریه ها) و آئورت ( وظیفه بردن خون از قلب به کل بدن) دارد. با این حال بین این دو، رگ خونی دیگری بنام مجرای شریانی( ductus arteriosus) وجود دارد . که از طریق آن، جریان خون بدون گردش ریوی به طرف گردش خون کلی بدن وارد می شود.
همچنین، بین حفره های فوقانی قلب کودک شما در دوران جنینی سوراخی به نام سوراخ بیضی وجود دارد که وظیفه آن در دوران جنینی ایجاد راه میانبر برای نرفتن جریان خون از قلب به طرف ریه ها است.
پس از به دنیا آمدن نوزاد، همه این تفاوتهای گردش خون جنینی شروع به از بین رفتن می کنند. وقتی بند ناف قطع شد و ریه های کودک با تنفس پر از هوا شد. سیستم گردش خون جنین تغییر می کند و شانت ها شروع به بسته شدن می کنند و کل سیستم قلبی ریوی به شکل دوران بعد از تولد در می آید.
راه های مراقبت از قلب جنین متولد نشده
وقتی کودک شما در رحم قرار دارد، رشد و تکامل زیادی دارد. این در حالی است که موارد خاصی وجود دارند که می توانند بر رشد قلب کودک شما تأثیر بگذارند و از کنترل شما نیز خارج هستند مانند ناهنجاری های ژنتیکی در جنین.
البته اقداماتی نیز وجود دارد که می توانید برای سلامتی جنین خود بکار برید:
- به نظر می رسد، مصرف اسید فولیک قبل و در طی دوران بارداری برای جلوگیری از بیماریهای مادرزادی قلبی درجنین کمک کند
- اگر سیگاری هستید آن را ترک کنید: محققان تخمین می زنند که کشیدن سیگار در مادران باردار در طی سه ماهه اول بارداری علت حدود 2 درصد از نقایص قلبی را شامل شود
- اگر مبتلا به دیابت نوع دو یا دیابت حاملگی هستید ، قند خون خود را در دوران بارداری کنترل کنید ، زیرا دیابت با افزایش خطر نقص قلبی در جنین همراه است
- از داروی آکوتان (Accutane) استفاده نکنید (برای آکنه) ، زیرا می تواند باعث نقص قلبی در جنین شود
- از مصرف الکل خودداری کنید