آریتمی قلب جنین چیست و آیا اصولاً خطرناک است؟ در این مقاله، به بررسی آریتمی یا همان تپش نامنظم قلب در جنین پرداختهایم.همچنین، میتوانید در انتهای مقاله سوالات خود را از دکتر سعید بیطرفان، فوق تخصص قلب اطفال، بپرسید و مشاوره رایگان دریافت کنید.
آریتمی قلب جنین چیست؟
آریتمی قلب جنین به هرگونه ناهنجاری در ضربان قلب فرزند شما اشاره دارد. این وضعیت نادر است و فقط در 1-2٪ از بارداریها رخ میدهد و معمولاً موقتی و بیخطر است. اما در موارد نادر، ضربان قلب نامنظم میتواند خطرناک باشد و حتی به مرگ منجر شود.
ضربان قلب طبیعی برای پمپاژ مناسب خون نیاز به هماهنگی دقیق دارد. این ریتم توسط ایمپالسهای الکتریکی کنترل میشود که باعث پر و خالی شدن چهار حفره قلب میشوند.
شرایط مختلفی میتواند باعث بینظمی ضربانهای الکتریکی قلب شود و آن را به شکل خیلی سریع (تاکیکاردی) یا خیلی کند (برادیکاردی) درآورد.
آریتمی قلب جنین یکی از دلایل شایع مراجعه به فوق تخصص قلب جنین است. در بیشتر موارد، ضربان قلب که خیلی آهسته یا خیلی سریع است، گذرا میباشد. در این موارد، پزشک معالج بارداری شما را از نزدیک کنترل میکند.
کمتر از 2 درصد از بینظمیهای ضربان قلب جنین نشاندهنده آریتمی قلبی واقعی است. اما اگر آریتمی قلبی تشخیص داده نشود یا درمان نشود، میتواند مشکلات جدی برای جنین ایجاد کند، از جمله نارسایی احتقانی قلب.
تا 16 هفتگی بارداری، قلب جنین کاملاً شکل گرفته و با سرعت 110 تا 160 ضربان در دقیقه تپش دارد.
قبلاً تصور میشد که موارد خفیف آریتمی بیخطر هستند، اما اکنون پزشکان میدانند که هر ضربان قلب نامنظم باید به دقت شناسایی و نظارت شود تا بهترین نتیجه برای جنین حاصل شود.
آریتمی قلبی جنین معمولاً به یکی از این موارد تقسیم میشود:
- برادیکاردی: ضربان قلب زیر 110 بار در دقیقه
- بلوک های مادرزادی قلب
- انقباضات دهلیزی زودرس (PAC)
- تاکی کاردی فوق بطنی یا فلوتر دهلیزی: ضربان قلب بالای 180 دور در دقیقه
به ندرت، ناهنجاری ضربان قلب دیگری بوجود می آید، که برای تشخیص و درمان آن تلاش می شود.
علائم و علل آریتمی چیست؟
در اغلب موارد، این وضعیت در حدود هفته 10 تا 12 بارداری، زمانی که پزشک به ضربان قلب جنین گوش میدهد، تشخیص داده میشود. با این حال، ریتمهای غیرطبیعی قلب ممکن است بعد از این زمان نیز شروع شوند. معمولاً مادر هیچ علائمی ندارد و متوجه تغییری در جنین نمیشود.
علت اکثر آریتمی قلب جنین ناشناخته است، اما برخی موارد ممکن است به دلیل عدم تعادل الکترولیتی خون، التهاب، داروها یا بیماریهای ژنتیکی ارثی باشد.
موارد شدید ریتمهای غیرطبیعی قلبی در جنین ممکن است به دلیل نقایص قلبی خاصی مانند بلوک مادرزادی قلب یا بیماری ارثی شناخته شدهای به نام سندرم QT طولانی ایجاد شود.
ریتمهای غیرطبیعی قلبی در جنین علل مختلفی دارند و در برخی موارد ممکن است پزشک نتواند منبع آن را مشخص کند، به خصوص اگر ریتم غیرطبیعی گذرا باشد.
مصرف زیاد کافئین ممکن است باعث بینظمی ضربان قلب شود، اما تاکنون تنها مطالعات موردی در این زمینه انجام شده است. به زنان باردار توصیه میشود مصرف کافئین خود را به 200 میلیگرم در روز (تقریباً معادل یک فنجان قهوه) محدود کنند.
همچنین، آریتمی قلب جنین ممکن است در برخی مراحل رشد طبیعی باشند. در طول سه ماهه دوم بارداری، با بالغ شدن مسیرهای الکتریکی قلب، قلب کودک ممکن است شروع به ضربان نامنظم کند. این وضعیت طبیعی است و جای نگرانی نیست، مگر اینکه بینظمی برای مدت زمان طولانی ادامه یابد.
برخی از ریتمهای غیرطبیعی قلبی در جنین ممکن است نشاندهنده ناهنجاریهای ساختاری قلب باشند. در این صورت، پزشک معالج شما آزمایشهای بیشتری انجام میدهد و اقدامات لازم را اتخاذ میکند. اگر ضربان قلب کودک به طور مداوم زیاد باشد، پزشک ممکن است داروهایی برای تنظیم ضربان قلب تجویز کند که از طریق جفت به نوزاد منتقل میشوند.
آیا باید نگران آریتمی باشید؟
علل آریتمی قلب جنین هنوز نسبتاً ناشناخته است. با این حال، بر اساس اطلاعات موجود، به نظر میرسد که اکثر آریتمیها تهدیدی برای زندگی شما یا کودکتان نیستند و خود به خود برطرف میشوند.
در شرایط غیرمعمول که آریتمی شدیدتر است، ممکن است کودک با ریتمهای غیرطبیعی قلبی متولد شود و نیاز به تحت نظر بودن در طول زندگی داشته باشد. یک احتمال بسیار نادر وجود دارد که ممکن است مرگ جنین در رحم یا هنگام زایمان رخ دهد.
آزمایش و تشخیص آریتمی جنین
در صورت مشکوک بودن به ریتم های غیر طبیعی قلبی در جنین، آزمایش های بیشتر از جمله اکوکاردیوگرام جنین انجام می شود. این آزمایش به فوق تخصص قلب و عروق جنین کمک می کند تا تشخیص دهد که آیا آریتمی کودک شما به دلیل مشکل در ساختمان قلب ایجاد شده است یا خیر.
مطلب مرتبط مانیتور قلب جنین چیست و چگونه انجام می شود؟
درمان آریتمی قلب جنین
تمامی انواع آریتمی قلب جنین باید با همکاری یک فوق تخصص الکتروفیزیولوژیست قلب کودکان و فوق تخصص قلب جنین ارزیابی و مدیریت شوند.
برنامه ارزیابی و مدیریت قلب جنین در بیمارستان کودکان میتواند هم جنین و هم مادر را در تمام دوران بارداری تحت نظر بگیرد و در زمان تولد برنامهای برای زایمان و مراقبتهای بعدی ارائه دهد.
در حالی که برخی از مشکلات ریتم قلب جنین خوشخیم هستند، برخی دیگر ممکن است منجر به نارسایی قلبی جنین شوند و خطری برای جنین و مادر ایجاد کنند.
در این مواقع، برنامهریزی درمانی مناسب برای جنین و مادر تنظیم میشود. همچنین برای محافظت از ایمنی جنین و مادر در حین درمان، با متخصصین قلب بزرگسال همکاری میشود.
اگر فرزند شما به آریتمی قلب جنین قلبی مبتلا شود، حاملگی شما از نزدیک مورد بررسی قرار میگیرد تا مراقب هیدروپس باشید، که یک وضعیت جدی است و گاهی در اشکال شدیدتر ریتمهای غیرطبیعی قلبی در جنین ایجاد میشود.
درمان بر اساس شدت و نوع آریتمی متفاوت است. برخی از انواع آریتمی جنین با استفاده از داروهای خاصی برای مادر قابل درمان هستند. در موارد دیگر، نظارت دقیق بهترین گزینه است، که ممکن است به معنای مراجعه مکرر به بیمارستان برای انجام اکوکاردیوگرام قلب جنین تا زمان تولد نوزاد باشد.
شما باید برنامهریزی کنید تا کودک خود را در بیمارستانی با امکانات بخش ویژه نوزادان پیشرفته (NICU) و متخصصانی که در بدو تولد نوزاد را بررسی میکنند، به دنیا بیاورید.
درمان توصیهشده برای کودک شما بستگی به نوع و شدت مشکل قلبی دارد. هرچه زودتر مشکل مشخص شود، شما و پزشکان بهتر میتوانید برای نتیجه بهتر بارداریتان برنامهریزی کنید.
دکتر سعید بیطرفان فوق تخصص قلب جنین و اطفال
جهت مطالعه بیشتر مقالات زیر را مطالعه بفرمایید.
https://www.jnpm.org/content/fetal-arrhythmia-institutional-experience
https://www.healthline.com/health/pregnancy/fetal-arrhythmia