سیانوز قلبی در کودکان، که به عنوان کبودی نیز شناخته میشود، یکی از علائم بیماری قلبی مادرزادی سیانوتیک است. این بیماری بیشتر با نام سیانوز قلبی در بین مردم شناخته میشود. در این مقاله به طور کامل به این موضوع پرداختهایم. همچنین، در انتهای مقاله میتوانید سوالات خود را از دکتر سعید بیطرفان، فوق تخصص قلب کودکان، بپرسید و مشاوره رایگان دریافت کنید.
بیماری سیانوز قلبی چیست؟
بیماری قلبی مادرزادی سیانوتیک نوعی بیماری است که از بدو تولد وجود دارد و باعث کمبود اکسیژن در خون میشود. علامت شایع این بیماری، تغییر رنگ پوست به آبی مایل است که به آن سیانوز گفته میشود. به دلیل شایع بودن این علامت، مردم اغلب این بیماری را با نام سیانوز قلبی در کودکان میشناسند.
مطلب مرتبط انواع بیماری قلبی در کودکان چگونه است؟
چندین نقص مادرزادی می توانند باعث این نوع بیماری قلبی شوند، از جمله:
- مشکلاتی در دریچه های قلب وجود دارد که باعث می شوند خون از مسیر درست عبور کند
- انقطاع در آئورت که بزرگترین شریان در بدن است
- ناهنجاری در عروق خونی بزرگ منتهی به قلب یا خروجی از آن
در بسیاری از موارد، اگر فقط یک نقص وجود داشته باشد، سیانوز یا کبودی قلبی در کودکان ایجاد نمی شود. اغلب بیش از یک نقص در بیماری کبودی قلبی وجود دارد.
متخصصان قلب اطفال از تست های تصویربرداری برای تأیید وجود نقصی که منجر به این بیماری قلبی می شود، استفاده می کنند. این موارد شامل تصویر برداری از قفسه سینه با اشعه ایکس و اکوی قلب می باشد.
داروهایی می توانند به تسکین علائم سیانوز کمک کنند. در نهایت، بیشتر نوزادان برای اصلاح نقایص ایجاد کننده بیماری نیاز به جراحی دارند که موفقیت جراحی به شدت نقص بستگی دارد.
عوامل خطر برای بیماری قلبی مادرزادی سیانوتیک
در بسیاری از موارد، نوزادی که به این بیماری مبتلا میشود، دارای یک عامل ژنتیکی است. هنگامی که سابقه خانوادگی بیماریهای قلبی مادرزادی وجود دارد، نوزاد بیشتر در معرض خطر بیماری قلبی مادرزادی سیانوتیک قرار میگیرد.
سندرمهای ژنتیکی خاصی میتوانند با نقایصی همراه باشند که باعث سیانوز قلبی در کودکان میشوند. این بیماریها شامل موارد زیر هستند:
- سندرم داون
- سندرم ترنر
- سندرم مارفان
- سندرم نونان
در برخی موارد، عوامل بیرونی میتوانند باعث این بیماری شوند. اگر یک زن باردار در معرض مواد شیمیایی سمی یا داروهای خاص قرار گیرد، ممکن است نوزاد او بیشتر در معرض نقص قلبی باشد.
عفونت در دوران بارداری نیز میتواند عاملی برای ایجاد این نقص باشد. دیابت بارداری با کنترل ضعیف نیز میتواند منجر به افزایش خطر ابتلا به بیماری قلبی مادرزادی سیانوتیک در نوزاد شود.
نقایصی که باعث بیماری قلبی مادرزادی سیانوتیک می شوند
بسیاری از نقایص فیزیکی در قلب می توانند باعث سیانوز قلبی در کودکان شوند. برخی از نوزادان ممکن است با نقص های زیادی به دنیا بیایند. دلایل شایع آن می تواند شامل موارد زیر باشد:
تترالوژی فالوت
تترالوژی فالوت شایع ترین علت بیماری قلبی مادرزادی سیانوتیک است که ترکیبی از چهار نقص مختلف می باشد. تترالوژی فالوت شامل موارد زیر است:
- سوراخی بین بطن راست و چپ قلب
- دریچه ریوی تنگ
- ضخیم شدن عضلات بطن راست
- محل نادرست دریچه آئورت
نقصها منجر میشوند که خون اکسیژندار و خون بدون اکسیژن با هم مخلوط شده و در سراسر بدن پمپ گردد.
جابجایی عروق بزرگ
در نوزادان مبتلا به جابجایی عروق بزرگ، دریچههای ریوی و آئورت با شریانهای خود تغییر وضعیت دادهاند. این حالت منجر به انتقال خون با اکسیژن کم از طریق آئورت به بقیه بدن میشود. این خون در واقع باید از طریق شریان ریوی به ریهها برود.
آترزی دریچه تریکوسپید (سهلتی)
در این نقص، دریچه سهلتی قلب به طور غیرطبیعی رشد کرده یا به طور کامل از بین رفته است. این امر باعث اختلال در جریان طبیعی خون میشود. در نتیجه، خون با اکسیژن کم به بدن منتقل میشود.
اتصال کاملاً غیرطبیعی وریدهای ریوی
این حالت زمانی اتفاق میافتد که وریدهایی که خون با اکسیژن بالا را از ریهها به قلب میرسانند، به دهلیز راست متصل شوند. در حالت عادی، این وریدها باید به دهلیز چپ متصل شوند. این نقص ممکن است با انسداد این وریدها بین ریهها و قلب همراه باشد..
علائم سیانوز قلبی در کودکان
همانطور که قبلاً گفته شد، علامت کلاسیک و ملموس این بیماری مادرزادی قلب، سیانوز یا رنگ آبی و کبود پوست است. این حالت اغلب در لبها، انگشتان دست و پا رخ میدهد. یکی دیگر از علائم شایع، دشواری در تنفس به ویژه پس از فعالیت بدنی است.
در برخی کودکان، ممکن است سطح اکسیژن بسیار پایین بیاید. در نتیجه، آنها مضطرب میشوند، پوستشان آبی میگردد و ممکن است بیش از حد نفس بکشند.
سایر علائم بیماری قلبی مادرزادی سیانوتیک دقیقاً به نقص فیزیکی بستگی دارد که در ادامه آورده شده است.
علائم تترالوژی فالوت
- وزن کم هنگام تولد
- سیانوز
- تغذیه نامناسب
- انگشتان بزرگ، چماقی یا گرد شده
- تاخیر در رشد
- تنفس سریع و پی در پی
علائم جابجایی عروق بزرگ
- ضربان قلب سریع
- تنفس سریع و پی در پی
- افزایش وزن با سرعت کم
- تعریق شدید
علائم آترزی دریچه تریکوسپید یا سه لتی
- سیانوز
- خستگی
- تنگی نفس
- مشکل در تغذیه
- تعریق شدید
- رشد کند
- عفونت های مزمن تنفسی
علائم اتصال کاملا غیرطبیعی وریدهای ریوی بدون انسداد
- تنگی نفس
- عفونت های مزمن تنفسی
- رشد کند
علائم اتصال کاملا غیرطبیعی وریدهای ریوی با انسداد
- سیانوز
- ضربان قلب سریع
- تنفس سریع و پی در پی
- مشکل در تنفس که با گذشت زمان بسیار شدید می شود
تشخیص بیماری قلبی مادرزادی سیانوتیک
علائمی مانند سیانوز، ضربان قلب سریع و صداهای غیرطبیعی قلب میتواند پزشک کودک را به وجود نقص قلبی سوق دهد. اما مشاهده علائم به تنهایی برای تشخیص کافی نیست. برای تعیین نوع نقص قلبی، پزشک کودک نیاز به انجام تستهای اضافی دارد.
با استفاده از عکسبرداری با اشعه ایکس از قفسه سینه، میتوان تصویر واضحی از قلب و موقعیت وریدها و شریانها به دست آورد. همچنین، ممکن است پزشک کودک انجام اکوکاردیوگرافی را توصیه کند تا تصویری دقیقتر از ساختار قلب به دست آورد.
کاتتریزاسیون قلبی، که یک تست تهاجمی است، اغلب برای بررسی فضای داخلی قلب ضروری است. این تست شامل وارد کردن یک لوله کوچک یا کاتتر به داخل قلب از طریق کشاله ران یا بازو میشود.
درمان بیماری قلبی مادرزادی سیانوتیک
درمان سیانوز قلبی در کودکان بسته به شدت علائم ممکن است لازم یا غیرضروری باشد. در بسیاری از موارد، انجام جراحی برای اصلاح نقایص فیزیکی قلب در نهایت ضروری است.
اگر نقص بسیار خطرناک باشد، ممکن است نیاز به عمل جراحی فوری پس از تولد باشد. در موارد دیگر، جراحی میتواند تا بزرگتر شدن کودک به تأخیر بیفتد. گاهی اوقات، بیش از یک عمل جراحی لازم است.
اگر جراحی به تأخیر بیفتد، ممکن است به کودک داروهایی برای مدیریت بیماری داده شود. این داروها میتوانند به موارد زیر کمک کنند:
- دفع مایعات اضافی از بدن
- پمپاژ بهتر قلب
- باز نگه داشتن عروق خونی
- تنظیم ریتم های غیر طبیعی قلب
اطلاعات لازم درباره کودکان مبتلا به بیماری قلبی مادرزادی سیانوتیک بر اساس شدت نقص زمینهای متفاوت است. در موارد خفیف، کودک ممکن است با استفاده از حداقل داروها یا سایر درمانها قادر به داشتن یک سبک زندگی عادی باشد.
موارد شدیدتر نیاز به جراحی دارند. پزشک کودک با تلاش برای یافتن بهترین روش درمانی برای کودک شما، میتواند در مورد نیازهای کودک و اقدامات بعدی لازم با شما صحبت کند.
دکتر سعید بیطرفان متخصص قلب جنین و اطفال
جهت مطالعه بیشتر می توانید به منابع زیر مراجعه بفرمایید.
https://www.cincinnatichildrens.org/health/c/cyanosis
https://www.childrenshospital.org/conditions-and-treatments/conditions/c/cyanosis