بانوان باردار زیادی در بخش سوالات از ما میپرسند که اکوی قلب جنین چگونه انجام می شود و آیا این آزمایش خطری برای مادر و فرزند دارد؟ اکوی قلب جنین هیچ خطری برای فرزند و مادر ندارد و روش انجام آن نیز ساده است و نیازی به مراقبت های خاصی ندارد.
روش های انجام اکوی قلب جنین
اکوی قلب جنین توسط یک فوق تخصص قلب کودکان انجام می شود و تصاویر توسط همان فوق تخصص قلب کودکان که در بیماری قلبی مادرزادی جنین تخصص دارد، تفسیر می شود. ارزیابی محدودی از قلب جنین در طول اسکن منظم زنان و زایمان امکان پذیر است و برای زنان در معرض خطر پایین مناسب است. با این حال، زنانی که دارای یکی از عوامل خطر بالا برای بیماری قلبی مادرزادی را دارند، باید یک اکوکاردیوگرام دقیق جنین را توسط فوق تخصص قلب کودکان، انجام دهند.
دو روش برای انجام اکوکاردیوگرام جنین وجود دارد:
1- سونوگرافی شکم
این روش رایج ترین شکل سونوگرافی برای ارزیابی قلب نوزاد است. روی شکم مادر ژل زده می شود، پروب سونوگرافی به آرامی روی شکم مادر قرار می گیرد و تصویر برداری انجام می شود. این آزمایش دردناک نیست و هیچ آسیبی برای نوزاد ایجاد نمی کند. این تست بسته به پیچیدگی قلب نوزاد به طور متوسط 30 تا 120 دقیقه طول می کشد.
2- سونوگرافی واژینال
این سونوگرافی معمولا در اوایل بارداری استفاده می شود. یک مبدل سونوگرافی کوچک به داخل واژن وارد می شود و در پشت واژن قرار می گیرد. سپس می توان از قلب نوزاد تصویر برداری انجام داد.
تفسیر جواب اکوی قلب جنین
پاسخ هایی که در دسترس هستند به تنظیمات اکوی قلب جنین، سن حاملگی جنین، تشخیص ها و کیفیت تصاویر بستگی دارد. اگر آزمایش توسط متخصص قلب و عروق کودکان انجام شود، متخصص قلب اطفال به محض اتمام تست با شما ملاقات می کند و توضیحات مفصلی را در مورد نتایج به شما ارائه می دهد. اگر اکوی اولیه شما توسط پریناتولوژیست انجام شود و نقص قلبی پیدا شود، برای تشخیص و مشاوره دقیق تر به متخصص قلب کودکان ارجاع داده می شوید.
اگر آزمایش طبیعی باشد، ممکن است مرخص شوید یا از شما خواسته شود که یک آزمایش مجدد را قبل یا بعد از تولد انجام دهید، البته این موضوع بسته به دلیلی که آزمایش در وهله اول انجام شده است؛ می باشد. برخی از مشکلات مانند لوپوس مادر نیاز به چندین آزمایش دارد، حتی اگر اولین مورد طبیعی باشد.
همچنین ممکن است ساختاری وجود داشته باشد که آنطور که پزشک می‌خواهد دیده نمی‌شود و ممکن است از شما خواسته شود که تست را مجددا تکرار کنید؛ حتی اگر ظن مشکل کم باشد. حتی در مورد یک آزمایش کاملاً طبیعی و با کیفیت بالا، به شما توصیه می شود که نمی توان همه مشکلات قلبی را رد کرد.
این به این دلیل است که گردش خون در جنین با بعد از تولد آن متفاوت است. علاوه بر این، سوراخ های بسیار کوچک بین حفره های پایینی قلب به سختی قابل مشاهده هستند. با این حال، با توجه به گردش خون طبیعی جنین، پزشک شما می تواند خبرهای خوب نسبتاً قطعی را در مورد اکوی طبیعی جنین ارائه دهد.
اکوی قلب جنین را می توان با اطمینان در هر زمانی پس از هفته 17-18 بارداری انجام داد. با این حال، فناوری جدیدتر از جمله مبدل‌های اندوواژینال می‌تواند تصاویری از قلب را در 12 هفته به دست آورد. اگر اکو قبل از 18 هفته انجام شود؛ از شما خواسته میشود که برای دریافت تصاویر قطعی‌تر مراجعه کنید تا یافته‌های آزمایش اولیه تایید شود. در برخی موارد 18 هفته هم هنوز خیلی زود است.
هنگامی که نقص قلبی پیدا شد، فوق تخصص قلب کودکان به محض تکمیل مطالعه، تشخیص و پیامدهای آن را با جزئیات توضیح می دهد. در بیشتر موارد، پزشک ممکن است پس از اتمام آزمایش اولیه توسط سونوگرافی، عکس های اضافی بگیرد. فوق تخصص قلب اطفال احتمالاً تصاویری را برای توضیح اهمیت نقص قلبی ارائه و ترسیم خواهد کرد، از جمله اینکه آیا این نقص روی جنین قبل از تولد تأثیر می گذارد یا نه، نیاز به انتقال فوری پس از تولد دارد واینکه نیاز به جراحی قلب پس از تولد دارد.
تقریباً در همه موارد از شما خواسته می شود که برای پیگیری اکوکاردیوگرام جنین مراجعه کنید تا اطلاعات بیشتری در حین آماده شدن برای زایمان به دست آورید. فوق تخصص قلب اطفال تا حد امکان به شما اطلاعات می دهد و همچنین به شما اطلاع می دهد که چه سوالاتی هنوز باقی مانده است.
ویزیت های آینده شما ممکن است شامل ملاقات با جراح قلب یا متخصص قلب مداخله ای برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد جراحی قلب یا سایر روش های بعد از تولد باشد.
تشخیص نقص قلبی پیامدهای قابل توجهی برای سلامت کلی جنین دارد. برخی از نقایص قلبی ممکن است به طور قابل توجهی خطر مشکلات ژنتیکی مانند سندرم داون یا سندرم دی جورج را افزایش دهند. یافتن تومورهای خوش خیم در قلب، تشخیص توبروس اسکلروزیس، یک سندرم ژنتیکی که پیامدهای قابل توجهی برای رشد غیرطبیعی مغز دارد را بسیار محتمل تر می کند.
این مسائل ممکن است پیامدهای مهمی بر کودک داشته باشد و نقش مهمی در کمک به تصمیم گیری در مورد بارداری مادر داشته باشد. متخصص قلب شما اطلاعاتی را در مورد اینکه آیا لازم است در مورد این مسائل دیگر نگران باشید یا نه به شما ارائه می دهد. با این حال، هنگامی که نگرانی قابل توجه باشد؛ به سایر اعضای تیم مراقبتی که از نزدیک با فوق تخصص قلب کودکان کار می کنند. ارجاع داده می شوید.
برای اطلاعات بیشتر می توانید مقاله ی زیر را مطالعه کنید.
مطالب مرتبط: تفسیر جواب اکوی قلب جنین
اکوی قلب جنین در چه مواردی لازم است؟
همه زنان باردار نیازی به اکوکاردیوگرام جنین ندارند. برای اکثر زنان، یک سونوگرافی اولیه رشد هر چهار حفره قلب نوزادشان را نشان می دهد.
در صورتی که آزمایشات قبلی قطعی نبودند یا اگر ضربان قلب غیرطبیعی در جنین تشخیص داده شد؛ پزشک متخصص زنان ممکن است توصیه کند که اکوی قلب جنین را انجام دهید.
موارد دیگری هم وجود دارد که شما به اکوی قلب جنین احتیاج پیدا می کنید، این موارد عبارتند از:
-
فرزند متولد نشده شما در معرض خطر ناهنجاری قلبی یا سایر اختلالات است -
سابقه خانوادگی بیماری قلبی دارید -
قبلاً فرزندی با بیماری قلبی به دنیا آورده اید -
در دوران بارداری خود از مواد مخدر یا الکل استفاده کرده اید -
داروهای خاصی مصرف کرده اید یا در معرض داروهایی قرار گرفته اید که می توانند باعث نقص قلبی شوند، مانند داروهای صرع یا داروهای تجویزی آکنه -
شما سایر شرایط پزشکی مانند سرخجه، دیابت نوع 1، لوپوس یا فنیل کتونوری دارید
اکو قلب جنین باید توسط یک فوق تخصص قلب اکوی قلب جنین انجام شود تا نتایج آن را بررسی کند.
مراقبت از کودک با وجود بیماری قلبی
نوزاد شما پس از تولد تحت نظر یک فوق تخصص قلب کودکان (پزشک متخصص قلب) خواهد بود. این شخص ممکن است دکتری باشد که در دوران بارداری شما را معاینه کرده و یا پزشک دیگری باشد که در درمان نوزادان و کودکانی که با مشکلات قلبی متولد می شوند تخصص دارد.
نیازها و درمان هر نوزاد متفاوت خواهد بود. ممکن است کودک شما به نظرات سایر متخصص های دیگر مانند متخصصین تغذیه، گفتاردرمانی و فیزیوتراپ نیاز داشته باشد.
منابع:
https://www.healthline.com/health/fetal-echocardiography#preparation
دکتر سعید بیطرفان متخصص اکوی قلب جنین در تهران