بسیاری از بانوان باردار از ما میپرسند که اکوی قلب جنین چگونه انجام میشود و آیا این آزمایش خطری برای مادر و فرزند دارد. اکوی قلب جنین هیچ خطری برای مادر و فرزند ندارد و انجام آن نیز ساده است و نیاز به مراقبتهای خاصی ندارد. در انتهای مقاله، میتوانید سوالات خود را از دکتر سعید بیطرفان، فوق تخصص قلب اطفال، بپرسید و مشاوره رایگان دریافت کنید.
روش های انجام اکوی قلب جنین
اکوی قلب جنین توسط یک فوق تخصص قلب کودکان انجام می شود و تصاویر توسط همان فوق تخصص قلب کودکان که در بیماری قلبی مادرزادی جنین تخصص دارد، تفسیر می شود. ارزیابی محدودی از قلب جنین در طول اسکن منظم زنان و زایمان امکان پذیر است و برای زنان در معرض خطر پایین مناسب است. با این حال، زنانی که دارای یکی از عوامل خطر بالا برای بیماری قلبی مادرزادی را دارند، باید یک اکوکاردیوگرام دقیق جنین را توسط فوق تخصص قلب کودکان، انجام دهند.
دو روش برای انجام اکوکاردیوگرام جنین وجود دارد:
1- سونوگرافی شکم
این روش رایج ترین شکل سونوگرافی برای ارزیابی قلب نوزاد است. روی شکم مادر ژل زده می شود، پروب سونوگرافی به آرامی روی شکم مادر قرار می گیرد و تصویر برداری انجام می شود. این آزمایش دردناک نیست و هیچ آسیبی برای نوزاد ایجاد نمی کند. این تست بسته به پیچیدگی قلب نوزاد به طور متوسط 30 تا 120 دقیقه طول می کشد.
2- سونوگرافی واژینال
این سونوگرافی معمولا در اوایل بارداری استفاده می شود. یک مبدل سونوگرافی کوچک به داخل واژن وارد می شود و در پشت واژن قرار می گیرد. سپس می توان از قلب نوزاد تصویر برداری انجام داد.
تفسیر جواب اکوی قلب جنین
پاسخ هایی که در دسترس هستند به تنظیمات اکوی قلب جنین، سن حاملگی جنین، تشخیص ها و کیفیت تصاویر بستگی دارد. اگر آزمایش توسط متخصص قلب و عروق کودکان انجام شود، متخصص قلب اطفال به محض اتمام تست با شما ملاقات می کند و توضیحات مفصلی را در مورد نتایج به شما ارائه می دهد. اگر اکوی اولیه شما توسط پریناتولوژیست انجام شود و نقص قلبی پیدا شود، برای تشخیص و مشاوره دقیق تر به فوق تخصص قلب کودکان ارجاع داده می شوید.
نتایج طبیعی اکوی قلب جنین
اگر جواب اکوی قلب فرزندتان طبیعی باشد، ممکن است مرخص شوید یا از شما خواسته شود که یک آزمایش مجدد را قبل یا بعد از تولد انجام دهید. این بستگی به دلیل انجام آزمایش در ابتدا دارد. برای مثال، برخی مشکلات مانند لوپوس مادر نیاز به چندین آزمایش دارد، حتی اگر اولین مورد طبیعی باشد.
نیاز به تکرار آزمایش
ممکن است ساختاری وجود داشته باشد که آنطور که پزشک میخواهد دیده نمیشود و ممکن است از شما خواسته شود که تست را مجدداً تکرار کنید؛ حتی اگر احتمال مشکل کم باشد. حتی در مورد یک آزمایش کاملاً طبیعی و با کیفیت بالا، نمیتوان همه مشکلات قلبی را رد کرد.
چرا برخی مشکلات قلبی قابل مشاهده نیستند؟
این به دلیل تفاوت در گردش خون جنین با بعد از تولد آن است. سوراخهای بسیار کوچک بین حفرههای پایینی قلب نیز به سختی قابل مشاهده هستند. با این حال، با توجه به گردش خون طبیعی جنین، پزشک میتواند خبرهای نسبتاً قطعی خوبی در مورد اکوی طبیعی جنین ارائه دهد.
زمان مناسب برای انجام اکوی قلب جنین
اکوی قلب جنین را میتوان با اطمینان در هر زمانی پس از هفته 17-18 بارداری انجام داد. با این حال، فناوریهای جدیدتر از جمله مبدلهای اندوواژینال میتوانند تصاویری از قلب را در 12 هفته به دست آورند. اگر اکو قبل از 18 هفته انجام شود، ممکن است از شما خواسته شود که برای دریافت تصاویر قطعیتر مراجعه کنید تا یافتههای آزمایش اولیه تایید شود. در برخی موارد، 18 هفته هم ممکن است هنوز خیلی زود باشد.
اقدامات بعد از نتایج غیرطبیعی اکوی قلب جنین
اگر جواب اکوی قلب فرزندتان طبیعی نباشد، فوق تخصص قلب کودکان بلافاصله پس از تکمیل مطالعه، تشخیص و پیامدهای آن را با جزئیات توضیح میدهد. پزشک ممکن است پس از اتمام آزمایش اولیه توسط سونوگرافی، عکسهای اضافی بگیرد و تصاویری را برای توضیح اهمیت نقص قلبی و تاثیر آن بر جنین ارائه کند. این توضیحات شامل نیاز به انتقال فوری پس از تولد و جراحی قلب پس از تولد خواهد بود.
پیگیری و ویزیتهای آینده
در بیشتر موارد، از شما خواسته میشود که برای پیگیری اکوکاردیوگرام جنین مراجعه کنید تا اطلاعات بیشتری در حین آماده شدن برای زایمان به دست آورید. فوق تخصص قلب اطفال تا حد امکان به شما اطلاعات میدهد و همچنین به شما اطلاع میدهد که چه سوالاتی هنوز باقی مانده است. ویزیتهای آینده ممکن است شامل ملاقات با جراح قلب یا متخصص قلب مداخلهای برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد جراحی قلب یا سایر روشهای بعد از تولد باشد.
پیامدهای نقص قلبی بر سلامت جنین
تشخیص نقص قلبی پیامدهای قابل توجهی برای سلامت کلی جنین دارد. برخی از نقایص قلبی ممکن است خطر مشکلات ژنتیکی مانند سندرم داون یا سندرم دی جورج را افزایش دهند. یافتن تومورهای خوشخیم در قلب نیز ممکن است تشخیص توبروس اسکلروزیس، یک سندرم ژنتیکی با پیامدهای مهم برای رشد مغز، را محتملتر کند. این مسائل میتوانند تاثیرات مهمی بر تصمیمگیریهای بارداری داشته باشند. متخصص قلب شما اطلاعاتی را در مورد این مسائل ارائه خواهد داد و در صورت نیاز، شما را به سایر اعضای تیم مراقبتی ارجاع میدهد.
برای اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله زیر را مطالعه کنید.
مطالب مرتبط: تفسیر جواب اکوی قلب جنین
اکوی قلب جنین در چه مواردی لازم است؟
همه زنان باردار نیازی به اکوکاردیوگرام جنین ندارند. برای اکثر زنان، یک سونوگرافی اولیه رشد هر چهار حفره قلب نوزادشان را نشان می دهد.
در صورتی که آزمایشات قبلی قطعی نبودند یا اگر ضربان قلب غیرطبیعی در جنین تشخیص داده شد؛ پزشک متخصص زنان ممکن است توصیه کند که اکوی قلب جنین را انجام دهید.
موارد دیگری هم وجود دارد که شما به اکوی قلب جنین احتیاج پیدا می کنید، این موارد عبارتند از:
- فرزند متولد نشده شما در معرض خطر ناهنجاری قلبی یا سایر اختلالات است
- سابقه خانوادگی بیماری قلبی دارید
- قبلاً فرزندی با بیماری قلبی به دنیا آورده اید
- در دوران بارداری خود از مواد مخدر یا الکل استفاده کرده اید
- داروهای خاصی مصرف کرده اید یا در معرض داروهایی قرار گرفته اید که می توانند باعث نقص قلبی شوند، مانند داروهای صرع یا داروهای تجویزی آکنه
- شما سایر شرایط پزشکی مانند سرخجه، دیابت نوع 1، لوپوس یا فنیل کتونوری دارید
اکو قلب جنین باید توسط یک فوق تخصص قلب اکوی قلب جنین انجام شود تا نتایج آن را بررسی کند.
مراقبت از کودک با وجود بیماری قلبی
نوزاد شما پس از تولد تحت نظر یک فوق تخصص قلب کودکان (پزشک متخصص قلب) خواهد بود. این شخص ممکن است دکتری باشد که در دوران بارداری شما را معاینه کرده و یا پزشک دیگری باشد که در درمان نوزادان و کودکانی که با مشکلات قلبی متولد می شوند تخصص دارد.
نیازها و درمان هر نوزاد متفاوت خواهد بود. ممکن است کودک شما به نظرات سایر متخصص های دیگر مانند متخصصین تغذیه، گفتاردرمانی و فیزیوتراپ نیاز داشته باشد.
منابع:
https://www.healthline.com/health/fetal-echocardiography#preparation
دکتر سعید بیطرفان متخصص اکوی قلب جنین در تهران